مطالعه هیستومورفومتری و هیستوشیمی کبد در موش‌های صحرایی بالغ نر و ماده متعاقب مصرف کوتاه‌مدت و بلندمدت متیل فنیدات

زمینه و هدف: متیل فنیدات، از داروهای رایج در درمان بیماری بیش فعالی کودکان است. استفاده از این ترکیب با افزایش میزان فعالیت دستگاه عصبی مرکزی و سطح هوشیاری همراه است. متیل فنیدات با مهار گیرنده های دوپامینی باعث افزایش سطوح دوپامین خارج سلولی می گردد. مطالعات مختلف اثرات این ترکیب بر اندام های مختلف را مورد ارزیابی قرار داده اند بااین وجود، تاکنون مطالعه مقایسه ای هدفمندی در مورد اثرات وابسته به زمان متیل فنیدات بر ساختمان میکروسکوپی کبد در جنس نر و ماده صورت نگرفته است.مواد و روش ها: سطوح سرمی آنزیم های کبدی (alt, ast, alp) و نمونه های بافت کبد موش های صحرایی نر و ماده بالغ که به مدت دو و هشت هفته تحت درمان با متیل فنیدات (10 mg/kg/day) قرار داشتند، جهت مطالعه آماده شد. مطالعات هیستومورفومتری بافت کبد به کمک دوربین مجهز به نرم افزار آنالیز تصاویر صورت گرفت. مطالعه هیستوشیمیایی بافت کبد به روش oil red o انجام شد.نتایج: سطوح سرمی آنزیم های کبدی در گروه های تحت درمان در مقایسه با گروه کنترل افزایش یافت. این افزایش در حیوانات ماده بیشتر بود. شاخص های مورفومتری بافت کبد به دنبال مصرف متیل فنیدات در موش های صحرایی نر و ماده در مقایسه با گروه کنترل تا حدودی کاهش یافت. این کاهش در مصرف طولانی مدت متیل فنیدات و نیز در موش های صحرایی ماده نمود بیشتری داشت. در مطالعات هیستوشیمیایی بافت کبد، اختلاف بارزی بین گروه های تحت مطالعه مشاهده نگردید.نتیجه گیری: این تحقیق نشان داد که مصرف متیل فنیدات به ویژه به صورت طولانی مدت می تواند سطوح سرمی آنزیم های کبدی و ساختار میکروسکوپی کبد را تحت تاثیر قرار دهد که در این میان، تغییرات مشاهده شده با توجه به جنس حیوان در موش های صحرایی ماده بیشتر است که می تواند بازگوکننده تاثیرپذیری بیشتر جنس ماده از اثرات جانبی متیل فنیدات باشد.

The Study of Histomorphometry and Histochemistry of Liver in Adult Male and Female Rats Following Short-term and Long-term Administration of Methylphenidate

Background Objective: Methylphenidate is one of the most common medications used for treatment of attentiondeficit/hyperactivity disorder (ADHD). The administration of methylphenidate, through blocking of dopamine receptors and increment of extracellular dopamine levels, leads to escalation in central nervous system activity. Numerous studies investigated the effect of methylphenidate on body organs however; there is no comparative and time dependent study about the effects of this agent on the liver tissue in male and female rats.Material Methods: Adult male and female rats were treated with methylphenidate (10 mg/kg) for two and eight weeks. The blood level of hepatic enzymes (AST, ALT, ALP) was assessed and the liver tissue samples were prepared for morphometric studies. Microscopic studies were made by digital camera. Histochemical studies were done with Oil Red O staining method.Results: Blood levels of hepatic enzymes were increased (especially in females) in MPH treated groups compared to control rats. Histomorphometric results revealed that the evaluated indices were reduced by following the administration of methylphenidate in male and female rats compared to control group. These reductions were noticeable in long term administration and in female rats. In histochemical investigations, there were no significant differences observed between experimental groups.Conclusion: The results of this study showed that, long term administration of methylphenidate could induce some alterations in hepatic enzymes and microscopic structure of the liver of rats and in this way it seems that female rats were more susceptible in comparison to male rats which can be a reflection of the greater impact of females from the side effects of methylphenidate.