بررسی ماهیت و میزان بازتاب ارزش‌های قصد شده در برنامه درسی ملی ایران در کتاب‌های زبان انگلیسی vision

در دوران معاصر شاهد بازپیدایی و علاقه مجدد نظام‌های آموزش رسمی کشورها به آن‌چه از آن به آموزش ارزش‌ها تعبیر می شود هستیم. بخشی از این علاقه از تاکید گفتمان‌های معاصر، به ویژه گفتمان توسعه پایدار، مینی بر ضرورت گنجاندن ارزش های متعهدانه و پایبند بودن به آن‌ها در آموزش نشات می‌گیرد. در این راستا، پژوهش کیفی فعلی با استخراج ارزش‌های مورد نظر سیاستگذارآموزشی در ایران، که در اسناد فرادستی هم‌چون سند برنامه درسی ملی تبلور یافته‌است، کوشیده تا نوع و میزان انعکاس این ارزش‌ها را در کتاب‌های نونگاشت زبان انگلیسی مدارس مقطع متوسطه دوم موسوم به مجموعه vision بازنمایاند. بدین منظور، با اتخاذ روش تحلیل محتوا، متعاقب شناسایی و استخراج ارزش‌های قصد شده در برنامه درسی ملی ایران، کوشش شد با بررسی بندهای سرتاسر تمامی شش کتاب مجموعه فوق – شامل سه کتاب‌ دانش‌آموز و سه کتاب‌ کار– مشخص شود که آیا و یا تا چه اندازه و به چه شکل ارزش‌های یاد‌شده نمود دارند و میزان برجستگی این نمود به چه صورت است. از جمله نکات حایز اهمیت در پیوند با یافته‌ها می‌توان به بازتاب بالای مصادیق و نمود‌های، به ترتیب، ارزش‌های رشد فردی، ارزش‌های جامعه‌محور، ارزش‌های مربوط به سلامت، و ارزش‌های زیست‌محیطی و نیز برجستگی بیشتر آن‌ها در قالب بافت کلامی و نیز تصویری اشاره نمود. به همین منوال، ارزش‌هایی هم‌چون ارزش‌های کارمحور، مذهبی، وطن پرستانه، و هنری از نقطه نظر بازنمایی کم‌رنگ و کم‌رمق نمایانده شده‌اند. یافته‌های این پژوهش می‌تواند مورد استفاده ذی‌نفعان عمده آموزشی از‌جمله معلمان، نویسندگان مجموعه فوق، و سیاست‌گذاران آموزشی قرار گیرد.

an investigation into the type and amount of representation of intended values of iran’s national curriculum document in vision series

in today’s world, we are witnessing a resurge of interest of formal schooling systems in what has come to be termed as values education. part of this interest emanates from the emphasis laid by contemporary discourses, especially those around sustainable development, on the inclusion of commitment oriented values in the educational arena and abiding by them. in keeping with this, by extracting policy makers’ intended values as reflected in such macro policy texts as iran’s national curriculum document, the present qualitative study set out to unpack the type and amount of such a reflection of values in secondary schools’ english textbooks vision series. to this end, and subsequent to the identification of the said document’s intended values, having employed the content analytical method, it sought to scrutinize all the clauses of the total set of six textbooks (three student books and three workbooks) in an attempt to lay bare to what extent and how, if any, the values had been represented and foregrounded/backgrounded. it was found, among other things, that personal growth, community based, health/hygiene related, and environmental/ecological values, respectively, had the highest frequencies through the provision of pictorial as well as linguistic contexts. along similar lines, in terms of representational patterns, values such as work/labor related, religious, nationalist, and aesthetic ones had been poorly reflected in the textbooks. the study is liable to have implications for the major educational stakeholders, including teachers, the series compilers, and educational policy makers.