نحوه پذیرش واژگان مصوب فرهنگستان در جامعه و راه‌کارهایی جهت علمی کردن زبان فارسی

فرهنگستان زبان و ادب فارسی در تلاش جهت پویایی و علمی کردن این زبان، اقدام به ترجمه واژگانِ حوزهای گوناگون دانش به زبان فارسی می‌کند. با این حال، حجم گسترده واژگان علمی خارجی در زبان فارسی و عدم استقبال مطلوب بخش‌هایی از جامعه ایران از برخی واژگان نوساخته، علمی شدن این زبان را در معرض تردیدهای فراوان قرار داده است. مقاله حاضر به منظور پی‌بردن به دلایل عدم استقبال مطلوب جامعه از واژگان مصوب فرهنگستان در تحقیقی کیفی از نوع تحلیل محتوا و با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند مبتنی بر فرد ماهر به بررسی مصاحبه‌های ده تن از اساتید زبان و ادبیات فارسی با خبرگزاری ایسنا و مصاحبه‌های رییس فرهنگستان و معاون گروه واژه‌گزینی این نهاد پرداخته و با تحلیل محتوی این گفت‌وگوها با استفاده از نظریه تحلیل محتوا بران و کلارک (2006) نتیجه گرفته است که دلایل سیاسی، توجه مردم به زبان فارسی، و ضعف فرهنگستان در واژه‌گزینی از علل عدم استقبال از این واژگان است. سپس، با بهره‌گیری از مفاهیم نظری چون مدرنیت و روشنگری و با رویکردی تحلیلی- تطبیقی ضمن بررسی عوامل زمینه‌ساز رشد زبان‌های علمی اروپایی به مقایسه این زمینه‌ها با ترتیب فکری جامعه ایران در دوران تمدن اسلامی و دوران معاصر پرداخته و استدلال کرده است که علمی شدن زبان فارسی تنها با ترجمه اصطلاحات خارجی محقق نمی‌شود؛ بلکه، این امر منوط به تحقق شرایطی چون بسط گفتمان تولید علم در کشور و پرورش روحیه علمی است تا زبان فارسی بتواند در بطن آن رشد یابد و به زبانی علمی بدل گردد.

the reception of the words approved by the academy in the society and some proposals to make persian a scientific language

in order to make persian a dynamic and scientific language, the academy of persian language and literature has started translating the scientific terms of various fields of knowledge into persian. however, the large volume of foreign scientific terms in persian and the unfavorable reception of some newly coined words by some parts of iranian society have exposed the scientific nature of this language to many doubts. to find out the reasons for the resistance of the society against the words approved by the academy, the present article examines the interviews of ten professors of persian language and literature with isna news agency and the interviews of the president of the academy and the deputy of word selection section with tasnim and young journalists club. from the analysis of these conversations using thematic analysis of braun and clarke (2006), it is concluded that &political reasons&, &people’s attention to persian language&, and &weakness of the academy in word selection& are the main reasons for this resistance. then, with a historical, analytical, and comparative approach, while examining the underlying factors that stimulated the growth of european scientific languages, the researcher compared these factors with the intellectual order of iranian society during the islamic civilization and the contemporary era and concluded that the scientificization of persian language cannot be realized by only translating foreign terms into persian. rather, it depends on the realization of conditions such as the expansion of science production discourse in the country and the development of the scientific spirit.