عملگرهای ناقص ساز در زبان فارسی: رویکردی شناختی

جستار حاضر به واکاوی افعال ایستا و عملگرهای ناقص ساز در زبان فارسی از منظری شناختی می پردازد. در این راستا نمودهای واژگانی بر حسب معیارهای تقید زمانی و (نا)همگونی ساختاری مورد ارزیابی قرار می گیرند. در نتیجه محمول های ناقص به صورت افعالی تبیین می شوند که تقید زمانی نداشته و فاقد ناهمگونی ساختاری می باشند؛ اما افعال کامل به صورت افعالی مقید و ناهمگون توصیف می گردند. در ادامه سه عملگر مهم و پربسامد استمراری، عادتی و زمان دستوری مورد بررسی قرار گرفته و تعامل معناشناختی آنها با نمودهای واژگانی تحلیل می گردد. نتایج نشان می دهد که کارکرد اصلی این سه عملگر در راستای ناقص سازی افعال کامل می باشد. برای مثال عملگر استمراری مرزهای بیرونی رخدادهای کامل را حذف کرده و بر مرزهای میانی تمرکز می کند؛ این در حالی است که عملگر عادتی هم مرزهای بیرونی و هم مرزهای درونی افعال کامل را از کانون توجه زبانمند خارج می سازد. همچنین نشان خواهیم داد که عملگر ناقص ساز استمراری در ترکیب با افعال تحققی/فعالیتی، دستاوردی و لمحه ای به ترتیب تفاسیر استمراری، آغازی و تکراری را تولید می کند.در پایان نتایج تحلیل نشان می دهد که زمان حال ، بنا به الزاماتی معناشناختی یکی از عملگرهای اصلی ناقص ساز در زبان فارسی است، و به همین دلیل پیشوند می از افعال کامل در زمان حال جدا ناشدنی است

Imperfectivizers in Persian: A cognitive approach

The present paper aims at investigating the static verbs and imperfectivizers in Persian from a cognitive perspective. To this purpose, verbs are classified according to the criteria of temporal boundedness and structural heterogeneity. As a result, imperfective predicates are considered as the verbs that are temporally unbounded, and structurally homogeneous. However, the perfective verbs are explained as heterogeneous and bounded predicates. Then, this study investigates three frequent Persian imperfectivizers, namely, progressive, habitual and tense. Also, it studies the semantic interaction of these operators with different lexical aspectual categories. The results show that these operators are applied mainly to imperfectivize and homogenize the perfective verbs. For instance, the progressive operator removes the external phases of a process, and additionally, it puts focus on the medial particles. But, the habitual operator removes both of external and internal phases of a perfective verb. In addition, when the progressive operator combines with accomplishment/activity, achievement, and semelfactive verbs, it motivates progressive, inceptive and iterative interpretations respectively.