واکاوی موانع تاریخی توسعه دریامحورِ کرانه‌ها و پس‌کرانه‌های شمالی خلیج فارس و دریای مکران: با تاکید بر موقعیت ژئواستراتژیک این دو پهنه آبی

خلیج فارس و دریایی مکران از مهم‌ترین مناطق دریایی دارای اهمیت استراتژیکی، اقتصادی و لجستیکی ممتازی می‌باشند. با وجود مزایای انکارنشدنی این مناطق اما کرانه‌ها و پس‌کرانه‌های شمالی این مناطق از عدم توسعه رنج می‌برد. این مساله زمانی قابل تامل است که بدانیم در گذشته‌های دور به ویژه در دوران ایران باستان و ایران پس از اسلام، همواره این مناطق از رونق برخوردار بوده است و ایرانیان نقش مهمی در تجارت دریایی داشته‌اند. سوال اصلی این پژوهش در باب عدم توسعه این مناطق در طول دو سده گذشته است و اینکه چه موانعی در راه توسعه این مناطق قرار داشته است. چرا که می-تواند چراغ راه آینده و مبنای سیاستگذاری در مقطع کنونی باشد. به طور کلی عدم توسعه این مناطق به دو دلیل عمده مرتبط است. دلیل اول به عدم سرمایه‌گذاری برمی‌گردد که خود نیز به دلایل متعدد سیاسی، تاریخی، اقتصادی، فرهنگی و محیطی است. دسته دوم به دخالت دولت‌های خارجی در این منطقه مرتبط است. این دخالت در دو سده اخیر به ویژه از سوی انگلستان در مواردی مانند تسخیر بنادر مهم ایران، از بین بردن نیروی دریایی ایران و اعمال فشارهای اقتصادی عامدانه بارز بوده است که باعث خالی از سکنه شدن سواحل جنوبی ایران و در نتیجه عدم توسعه این مناطق شده است. امروزه نیز این موارد همچنان به عنوان موانع توسعه در این مناطق عمل می‌کنند. به ویژه حضور نیروهای فرامنطقه‌ای، مانع از همکاری و تجمیع کشورهای این حوزه شده است.

an exploration into historical obstacles to marine development of northern shores and hinterlands of the persian gulf and the sea of makran: emphasizing geostrategic position of these two bodies of water

the persian gulf and the sea of makran are two bodies of water with great strategic, economic, and logistic importance. despite the undeniable privileges of these areas, northern shores and hinterlands of them are suffering from underdevelopment. these bodies of water have always been among the prosperous areas in the distant past, especially in ancient iran and post-islamic iran, considering the major role of iranians in maritime trade. the main objective of this study was to identify the obstacles to the development of these areas over the past two centuries. identification of these obstacles can provide a basis for current and future policymaking. there are two main reasons for the underdevelopment of these areas. the first reason is the low volume of investment, which is influenced by various political, historical, economic, cultural, and environmental factors. the second reason is the intervention of foreign states in these areas. an example of such interventions is the capture of important iranian ports, destruction of the iranian navy, and the imposition of deliberate economic pressure over the last two centuries, especially by the british government. these interventions have led to the depopulation of the southern coasts of iran and, as a result, underdevelopment of the surrounding areas. the above-mentioned items continue to act as obstacles to the development of these areas. for instance, the presence of trans-regional forces has prevented the cooperation and integration of the countries bordering the persian gulf and the sea of makran.