تحلیل تغییرات کاربری اراضی حوضه آبریز دریاچه ارومیه با استفاده از مدل lcm تا افق 2040

دریاچه ارومیه بزرگ‌ترین دریاچه داخلی کشور است که در 20 سال‌ اخیر تراز سطح آب آن به میزان چشم‌گیری کاهش ‌یافته است. بﺴﯿﺎری از کارﺷﻨﺎﺳﺎن ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ و ﻣﺴﺌﻮﻻن ﮐﺸﻮر ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎورﻧﺪ یکی از مهم‌ترین عوامل انسانی منجر به‌این کاهش تراز، تغییرات کاربری اراضی بوده است. تحقیق حاضر با هدف پایش تغییرات کاربری اراضی درگذشته و پیش‌بینی تغییرات آن در آینده با استفاده از مدل‌ساز تغییر زمین (lcm) در حوزه آبریز دریاچه ارومیه انجام پذیرفت. در این تحقیق، تصاویر ماهواره landsat سنجنده های tm و etm (در سال های 2000، 2010 و 2020) ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺎه ﻫﺎی اردﯾﺒﻬﺸﺖ و ﺧﺮداد ﺑﺎ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﯽتجزیه‌ و تحلیل شد. تصاویر هر ﺳﻪ ﻣﻘﻄﻊ زﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺷﺶ ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺸﺎورزی، ﺟﻨﮕﻞ، ﻣﺮاﺗﻊ، ﺑﺪﻧﻪ آﺑﯽ، ﻣﻨﺎﻃﻖ اﻧﺴﺎن ﺳﺎز و ﭘﻮﺷﺶ ﮐﻢ ﺗﻮان ﺷﺎﻣﻞ ﺧﺎک و ﺳﻨﮓ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺷﺪ. ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ وﺿﻌﯿﺖ ﮐﺎرﺑﺮی اراﺿﯽ ﺑﺮای ﺳﺎل 2040 ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎی ﮐﺎرﺑﺮی ﺳﺎل ﻫﺎی ﯾﺎدﺷﺪه و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل lcm بر پایه ﺷﺒﮑﻪ ﻋﺼﺒﯽ ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻞ زﻧﺠﯿﺮه ﻣﺎرﮐﻮف اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓت. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ داده ﻫﺎ در دوره اول (2010-2000) و دوره دوم (2020-2010) ﻧﺸﺎن داد ﮐﺎرﺑﺮی اراﺿﯽ ﮐﺸﺎورزی و ﭘﻮﺷﺶ ﮐﻢ ﺗﻮان ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ افزاﯾﺶ و ﮐﺎرﺑﺮی اراﺿﯽ ﻣﺮاﺗﻊ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﮐﺎﻫﺶ را دارﻧﺪ. ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر از ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی ﻣﮑﺎﻧﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺷﯿﺐ، ارﺗﻔﺎع، ﺟﻬﺖ، ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﭘﺬﯾﺮی، ﺗﺮاﮐﻢ رودﺧﺎﻧﻪ و ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺟﻤﻌﯿﺖ، ﻧﺴﺒﺖ ﺗﺮاﮐﻢ ﺟﻤﻌﯿﺖ و ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی اﻗﻠﯿﻤﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ، ﺗﺒﺨﯿﺮ و ﺗﻌﺮق، دﻣﺎ و ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﺗﺎج ﭘﻮﺷﺶ، ﺗﻮان ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی اﮐﻮﻟﻮژﯾﮏ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺮاﮐﻢ ﻟﮑﻪ، ﺗﺮاﮐﻢ ﺣﺎﺷﯿﻪ، ﺗﻨﻮع ﮐﺎرﺑﺮی، آﻧﺘﺮوﭘﯽ ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ ﺳﭙﺲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻘﺸﻪ دوره اول (2000-2010)، ﻧﻘﺸﻪ ﮐﺎرﺑﺮی اراﺿﯽ 2020 ﺑﺎ ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﯿﺮی ﻣﺪل ﺳﺎز زﻣﯿﻦ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﺷﺪ. ﭘﺲ از ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﺪل ﻣﯿﺰان ﺻﺤﺖ ﮐﻠﯽ 70% ﺑﻪ ﻃﻮری که در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﮑﺎﻧﯽ 82% ﺗﻮاﻓﻖ و در آﻣﺎره ﯾﺎ ﻣﻘﺪار رﯾﺎﺿﯽ ﺷﺒﮑﻪ ﺗﻮاﻓﻖ 82% ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﺎن ﮐﻨﻨﺪه اﻧﻄﺒﺎق زﯾﺎد ﺑﯿﻦ ﻧﻘﺸﻪ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﺷﺪ ﻧﻘﺸﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺎ واردﮐﺮدن ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎی ﮐﺎرﺑﺮی اراﺿﯽ دوره دوم (2020-2010) ﺑﻪ ﻣﺪل ﺳﺎز ﺗﻐﯿﯿﺮ زﻣﯿﻦ، ﻧﻘﺸﻪ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﮐﺎرﺑﺮی اراﺿﯽ ﺳﺎل 2040 ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﮐﺎرﺑﺮی ﻫﺎی ﮐﺸﺎورزی، ﺧﺎک و ﻣﺮاﺗﻊ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ اﻓﺰاﯾﺶ و ﮐﺎرﺑﺮی ﻫﺎی ﺟﻨﮕﻞ ، ﻣﺮاﺗﻊ و ﺑﺪﻧﻪ آﺑﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﮐﺎﻫﺶ را ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ.

land use change analysis of the lake urmia basin using lcm model until 2040

urmia lake is the most extensive iran, whose water level has decreased significantly in recent years. this study aims to analyze changes in land use in the past and predict its changes in the future using land change modelling (lcm). in this study, landsat images of tm and etm sensors (in 2000, 2010 and 2020) related to may and june were analyzed with the shortest time interval. images of all three time periods were classified into six categories: agriculture, forest, rangeland, waterbody, human-made areas, and low-lying cover, including soil and rock. the development trend of the next 20 years will be seen in medium-sized cities such as saqqez.regarding the use of oak forests, there is almost stability that the area of these forests increases from 532 thousand hectares to 510 thousand hectares, the rate of change of which is less than 2%, and this trend will decrease compared to previous periods in this area. in total, we expect 50% of the area to be destroyed in this area. rangelands have increased from 52% of their area to 26% of their area and a large area of the area can be seen quickly and with low coverage. therefore, low power cover or soil from 10% of the total area of the basin to 37% and most of the urmia basin becomes desert or uncovered. agriculture continues in its early 2000s with only 2% as these are the only areas that support this use with ecological potential.