شناسایی و تحلیل عوامل موثر در شکل گیری حس مکانی در فضاهای عمومی شهری(مطالعه موردی: فرهنگسرای نیاوران، موزه هنرهای معاصر، تئاتر شهر)

حس مکانی مفهومی است کلی و پیچیده که در ارتقای کیفیت محیطهای انسانی و در شکل‌گیری پایه‌های ارتباطی استفاده کنندگان از محیط و فضا تاثیر و نقش بسزایی دارد. با توجه به اهمیت موضوع در مقاله حاضر، با هدف بررسی عوامل شکل‌دهنده حس مکانی و سنجش معیارهای شناسایی شده در فضاهای عمومی شهری(تئاتر شهر، فرهنگسرای نیاوران، موزه هنرهای معاصر) صورت گرفته است. روش تحقیق در مقاله حاضر توصیفی – تحلیلی و بر اساس مرور منابع کتابخانه‌ای و نظرسنجی از کارشناسان و متخصصین امر به روش میدانی انجام گرفته است. از مدلهای تحلیل عاملی و سنجش سطح جذابیت به تحلیل داده‌های گردآوری شده پرداخته شد. نتایج حاصل از مدل نشاندهنده آنست که مهمترین عوامل تاثیرگذار در فرآیند شناخت، ارزیابی و ایجاد حس مکانی در فضاهای عمومی شهری، عامل کالبدی محیطی، اجتماعی – فرهنگی و ذهنی – تجربی بوده و در فرآبند ایجاد حس مکانی عامل حس مکانی نسبت به عوامل دیگر شناسایی شده تاثیر بیشتری داشته و در ادامه نتایج حاصل از مدل سنجش سطح جذابیت نشان داد که در فرهنگسرای نیاوران و موزه هنرهای معاصر با توجه به عوامل شناسایی شده، رابطه عاطفی پیچیده‌ای فرد با فضا ایجاد می‌کند و فرد به مکان معنا می‌دهد و مکان برای او معنا دارد، ولی در تئاتر شهر، فرد با وجود اینکه میداند در یک مکان متمایز قرار گرفته است و نمادهای مکان را تشخیص می‌دهد ولی هیچ احساسی که او را به آن مکان متصل کند دیده نمیشود.

identifying and analyzing factors affecting spatial sense formation in urban public spaces(case study: niavaran cultural center, museum of contemporary art, city theater)

spatial sense is a complex and general concept that plays an important role in enhancing the quality of human environments and in shaping the communication bases of users of the environment and space. given the importance of the subject in the present article, we aimed to investigate the factors that shape the sense of place and measure the criteria identified in urban public spaces (city theater, niavaran cultural center, museum of contemporary art). the research method in this paper is descriptiveanalytical and based on library resources review and field expert survey. factor analysis and attraction level models were used to analyze the collected data. the results of the model show that the most important factors in the process of cognition, evaluation and sense of place in urban public spaces have been empiricalenvironmental, sociocultural and subjective factors. and in the process of creating a sense of place, the sense of place has a greater impact than the other identified factors. in addition, the results of the attraction level model showed that in niavaran cultural museum and museum of contemporary art according to the identified factors, one creates a complex emotional relationship with space and the person gives meaning to the place and the place means to him, place means to him, but at city theater, the pepole, despite knowing he is in a distinct place it recognizes the symbols of the place, but no emotion is attached to it.