تحلیل و ارزیابی پیاده‌راه‌های شهری با تاکید بر ابعاد سلامت (مطالعه موردی: پیاده‌راه اکباتان همدان)

با توسعه سریع شهرها و حمل و نقل موتوری، ارزیابی موفقیت پیاده‌راه‌ها در ابعاد محیطی سلامت مساله‌ای ضروری است. روش پژوهش توصیفی تحلیلی و به‌ لحاظ هدف کاربردی می‌باشد. دریافت اطلاعات و داده‌ها به دو شکل کتابخانه‌ای و میدانی (پرسشنامه) است. 399 نفر حجم نمونه محاسبه شده با فرمول کوکران بوده و پرسشنامه‌ها به روش تصادفی ساده بین شهروندان توزیع گردید. همچنین، 20 نفر از مسئولان و 50 نفر از کسبه هم مورد پرسش قرار‌گرفتند. متغیرهای مورد بررسی شامل مولفه سلامت با سه بعد جسمانی، اجتماعی و روانی بوسیله طیف لیکرت بررسی شدند. عناصر پیاده‌‎راه شامل عناصر سخت و نرم می‌باشند. یافته‌های آزمون تی تک ‌نمونه‌ای نشان‌ می‌دهد در پیاده‌راه اکباتان، میانگین گویه‌های سلامت جسمانی (89/2)، روانی (8/2) و اجتماعی (67/2) پایین‌تر از حد متوسط (3) هستند. بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت که کیفیت این پیاده‌راه، ازنظر معیارهای محیطی سلامت با همین نظم پایین است. دیدگاه مسئولین و کسبه نیز با اختلاف جزیی ناشی از تضاد منافع همین نتایج را تایید می‌کند. همچنین نتایج ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر رابطه عامل‌های سه‌گانه سلامت نشان می‌دهد، بیشترین همبستگی بین عامل‌های سلامت اجتماعی و روانی (480/0) و کمترین همبستگی بین عامل‌های سلامت اجتماعی و جسمانی ( 309/0) می‌باشد، بعلاوه عوامل سلامت اجتماعی (375/.) و جسمانی (267/0) بترتیب حداکثر ضریب تاثیر را با عناصر سخت و نرم پیاده‌راه اکباتان دارند. موقعیت محروم جغرافیایی، نحوه برنامه‌ریزی و مدیریت ‌شهری و عوامل فراکالبدی، اقتصادی و اجتماعی نقش مهمی در شکل‌گیری نتایج فوق داشته‌اند. درپایان، متناسب با یافته‌های پژوهش، راهبردهای کاربردی ارائه گردید.

Analysis and assessment of urban walkways with emphasis on health dimensions (Case study: Hamadan Ekbatan walkway)

With fast city development and motorized transportation, The assessment of success of walkways in dimensions of environmental health is necessary problem. The research method is descriptiveanalytical and its purpose is practical. Obtaining data is both documental and infield(questionnaire). 399 people were calculated as a sample size using Cochran formula. Questionnaire were distributed randomly among citizens. Also, 20 authorities and 50 retailers were questioned. The variables include the health criteria, namely physical, social and mental dimension checked by Likert scale. The elements of walkway include hard and soft elements. Findings of Ttest showed in Ekbatan walkway the average of physical health indicators (2.89), social (2.67), and mental (2/8), are lower than the middle of (3). Therefore, it can be concluded that the quality of this walkway is low in terms of environmental health criteria respectively. Authorities and retailers confirm these results with minimum differences due to benefit contrast. Also, the results of Pearson correlation coefficient and path analysis of relation of triple factors of health show the highest correlation was between the factors of social and mental health (0.480) and the least one was between the factors of social and physical health (0.309). Furthermore, social health factors (0.375) and physical (0.267) have the maximum effect coefficient with hard and soft elements of Ekbatan walkway respectively. Deprived geographical position, the way of planning and urban management and over physical economical, social factors have had key role to form above results. Finally, according to findings, the practical strategies have been presented.