ملاحظات و مولفه های دادرسی عادلانه در پرتو جغرافیای تقنینی جمهوری اسلامی ایران

دادرسی عادلانه در پرتو رعایت قواعد آن همواره به صورت نسبی در نظام حقوق کیفری ایران مورد توجه مقنن قرار گرفته است، با تحولات نظام تقنینی و با الهام از شرع مقدس و با پیچیده شدن شیوه‌های ارتکاب جرم، دادرسی عادلانه نیز با حفظ و رعایت ملاحظات خاص، بایستی از سوی مقام قضایی و اصحاب دعوی در قلمرو جغرافیایی و مکانی رعایت گردد. همچنین شیوه‌ها و سازوکارهای دادرسی عادلانه که در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مورد تدقیق قرار گرفته است هم از منظر شکلی و هم از منظر ماهوی با اشکالاتی همراه است، در پژوهش حاضر ابتدا دادرسی عادلانه در پرتو جغرافیای تقنینی ایران تشریح، سپس ملاحظات و مولفه‌های دادرسی عادلانه مورد بررسی قرار گرفت. پژوهش موصوف که از لحاظ هدف؛ جزء تحقیقات کاربردی مسئله محور می‌باشد و تحلیلی محسوب می‌گردد با استفاده از روش اسنادی به گردآوری داده‌ها و اطلاعات از طریق مطالعه کتب، پژوهش‌های بنیادین و مقالات پرداخته و ملاحظات و ابعاد دادرسی عادلانه را مورد بررسی قرار داده است. مطالعه و بررسی قواعد و معیارهای دادرسی عادلانه نشان داد که با لحاظ قوانین شهروند محور مبتنی بر شرع مقدس که نظام حقوق کیفری ایران در جهت اجرای آن گام برداشته و در نظر داشتن رفتارهای بزهکارانه انسانی و عنصر مکان به عنوان محل وقوع جرم، ضرورت حفظ نظم عمومی حاکمیت ملی و قواعد مربوط به صلاحیت از مهم‌ترین ملاحظات دادرسی عادلانه به شمار آمده و رعایت اصل برابری و عدالت، حاکمیت قانون، آمره بودن قوانین، تامین منافع بزه دیده، متهم و جامعه، کرامت انسانی و پیشگیری از اشتباهات قضایی از مهم‌ترین مولفه‌های اساسی دادرسی عادلانه است. لذا می‌توان دادرسی عادلانه را با لحاظ تمامی تضمینات حقوق و اخلاقی اعمال و از این طریق مانع از تضییع حقوق متهم و سایر نقش‌آفرینان در فرآیند کیفری گردید. با این اوصاف مولفه‌های دادرسی عادلانه همواره در قوانین موضوعه جمهوری اسلامی ایران مورد توجه قرار گرفته است. حفظ و اعمال تضمینات قانونی و اخلاقی لازم می‌تواند، مسیر قانون شکنان و افرادی را که در مسیر اعمال محدودیت‌هایی برای متهم در جهت عدم رعایت قواعد دادرسی عادلانه هستند؛ مسدود نماید. این مقاله از رساله دکتری با عنوان اصول دادرسی عادلانه در جرائم علیه تمامیت جسمانی اشخاص استخراج گردیده است.

Considerations and Components of Fair Hearing in the Light of the Legal System of the Islamic Republic of Iran

Fair trial in the light of its rules has always been considered relatively part of the Iranian penal system, with developments in the legal system inspired by sacred law and with the complication of criminal offenses, fair trial with observance and observation. In particular, it must be observed by the judicial authority and the litigants. Also, the fair trial methods and mechanisms that are enshrined in the Constitution of the Islamic Republic of Iran have some drawbacks, both formally and substantially. The components of fair trial were examined. Purposeful research is part of the problembased applied research and is an analytical one using documentary method to collect data and information through study of books, fundamental research and articles, and consider the considerations and dimensions of fair trial. Has set. Studying the rules and standards of fair trial showed that in terms of the citizenshipbased laws of the sacred law that the Iranian criminal justice system has taken to enforce it, the necessity of maintaining the general order of national sovereignty and the rules of jurisdiction are among the most important considerations of fair trial. These include the respect for the principle of equality and justice, the rule of law, the rule of law, the protection of victims, the defendant and society, human dignity and the prevention of judicial errors. Therefore, a fair trial can be exercised with respect to all legal and ethical guarantees, thereby preventing the defendants’ rights from being undermined and other rolemakers in the criminal process. However, the principles of fair trial have always been taken into account in the laws of the Islamic Republic of Iran. Maintaining and applying the necessary legal and ethical safeguards can block offenders and individuals who are subject to restrictions on the accused for noncompliance with the rules of fair trial. This article from a doctoral dissertation entitled Principles of Fair Trial in Crimes against Integrity Physical extraction of individuals.