تدوین مدل راهبردی گردشگری ورزشی در راستای توسعه پایدار شهری(مطالعه موردی شهر مشهد)

گردشگری به عنوان یکی از مهم‌ترین صنایع توسعه پایدار، فرصت‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی برای کلان‌شهرها و مادر شهرهای جهانی از جمله کلان‌شهرهای ایران به وجود می‌آورد. صنعت  و بازار گردشگری به دلیل قابلیت‌های انکارناپذیرش در ایجاد شغل، بهبود زیرساخت‌ها و جذب سرمایه، توجه بسیاری از مسئولان شهری در سراسر جهان را به خود جلب کرده است. گردشگری پایدار، با اتکا بر مفهوم توسعه‌ی پایدار، می‌خواهد صنعت  و بازار گردشگری در عین سوددهی اقتصادی، کم‌ترین تاثیر را بر جامعه میزبان و محیط زیست داشته باشد. یکی از انواع مهم و رو به رشد گردشگری عبارت از گردشگری ورزشی است. امروزه گردشگری ورزشی به عنوان یک صنعت  و بازار سفید در بین کشورهای توسعه یافته به یکی از استراتژی‌های مهم جهت افزایش اشتغال، درآمد، توسعه زیر ساخت‌ها، بهبود وضعیت اقتصادی و سیاسی تبدیل شده است. شهر مشهد به عنوان یکی از کلان‌شهرهای ایران هم از لحاظ شاخص‌های توسعه اقتصادی و هم از لحاظ جذب گردشگر جزو شهرهای توسعه یافته است. اما وضعیت این شهر از لحاظ برخی شاخص‌های توسعه پایدار چندان مطلوب نیست؛ بیکاری، فقر، اعتیاد، سرقت و بهره‌کشی جنسی از پررنگ‌ترین معضلات اجتماعی شهر به ‌شمار می‌روند. حاشیه‌نشینی و نبود اشتغال، سبب افزایش فقر و در نتیجه اعتیاد و سرقت در این شهر شده‌ است. از طرف دیگر این شهر دارای پتانسیل های گسترده ای برای توسعه گردشگری ورزشی است. با این وجود تاکنون تحقیقی که به بررسی نقش گردشگری ورزشی در توسعه پایدار شهر مشهد بپردازد انجام نشده و از طرفی توسعه پایدار در دستور کار مدیریت شهر و کل کشور قرار گرفته است. هدف اصلی تحقیق حاضر تدوین مدل راهبردی گردشگری ورزشی در راستای توسعه پایدار شهری مشهد است. سوال اصلی مقاله  این است که توسعه گردشگری ورزشی در شهر مشهد چگونه می‌تواند توسعه پایدار شهری را برای ساکنان به ارمغان بیاورد؟ مطالعه حاضر از نوع اکتشافی و مبتنی بر روش توصیفی پیمایشی است. برای جمع‌آوری داده ها و اطلاعات، از دو روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. در روش میدانی پرسشنامه تهیه و داده ها و اطلاعات مورد نظر جمع‌آوری شده است. با توجه به پیمایشی بودن تحقیق، از روش نمونه گیری تصادفی استفاده و به جامعه آماری تعمیم داده شده است. جامعه آماری تحقیق شامل اساتید مدیریت ورزشی و جهانگردی، دانشجویان ارشد و دکترای مدیریت ورزشی، دانشجویان ارشد و دکترای گردشگری و نیز مدیران آژانس های برگزار کننده تورهای مسافرتی و تورگردانان و راهنماهای گردشگران شهر مشهد است. برای تعیین حجم نمونه آماری از روش نمونه‌گیری کوکران استفاده شد. بر اساس این روش 371 نفر به عنوان نمونه آماری مشخص شد. سنجش پایایی پرسشنامه با بهره‌مندی از روش آلفای کرونباخ انجام شد که مقدار آن برابر 178/0 به دست آمد. اطلاعات به دست آمده از طریق نرم‌افزار spss طبقه بندی شده و با استفاده از آزمون ناپارامتری کای اسکوئر معنی‌داری شاخص‌ها مشخص و تحلیل‌های مورد نظر صورت گرفته است. نتایج مقاله  نشان می‌دهد که توسعه گردشگری ورزشی در شهر مشهد توسعه اقتصادی پایدار شهر، پایداری اجتماعی شهر و نیز پایداری کالبدی زیست‌محیطی شهر تاثیرات مثبتی بر خواهد گذاشت.

Developing a Strategic Sport Tourism Model for Sustainable Urban Development (Case Study of Mashhad)

Tourism, as one of the most important sustainable development industries, creates cultural, social and economic opportunities for metropolises and the mother cities of the world, including Iranian metropolises. The tourism industry and market has attracted the attention of many city officials around the world due to its undeniable capabilities in creating jobs, improving infrastructure and attracting capital. Sustainable tourism, relying on the concept of sustainable development, wants the tourism industry and market to have the least impact on the host society and the environment while being economically profitable. One of the important and growing types of tourism is sports tourism. Today, sports tourism as an industry and white market among developed countries has become one of the important strategies to increase employment, income, infrastructure development, and improve the economic and political situation. As one of the metropolises of Iran, Mashhad is one of the most developed cities in terms of economic development indicators and tourist attraction. But the situation of this city is not very favorable in terms of some indicators of sustainable development; Unemployment, poverty, addiction, theft and sexual exploitation are among the most prominent social problems of the city. Marginalization and lack of employment has caused the increase in poverty and as a result addiction and theft in this city. On the other hand, this city has wide potentials for the development of sports tourism. However, no research has been done to investigate the role of sports tourism in the sustainable development of the city of Mashhad, and on the other hand, sustainable development has been placed on the agenda of the management of the city and the entire country. The main goal of the current research is to develop a strategic model of sports tourism in line with the sustainable development of Mashhad. The main question of the article is how the development of sports tourism in the city of Mashhad can bring sustainable urban development to the residents? The current study is exploratory and based on descriptivesurvey method. To collect data and information, two library and field methods have been used. In the field method, a questionnaire has been prepared and the desired data and information have been collected. Due to the survey nature of the research, random sampling method has been used and extended to the statistical population. The statistical population of the research includes professors of sports management and tourism, senior and doctoral students of sports management, senior and doctoral students of tourism, as well as managers of agencies organizing travel tours and tour guides and tourist guides in Mashhad. Cochran’s sampling method was used to determine the statistical sample size. Based on this method, 371 people were identified as a statistical sample. The reliability of the questionnaire was measured using Cronbach’s alpha method, and its value was 0.178. The obtained information has been classified through SPSS software and using the nonparametric chisquare test, the significance of the indicators has been determined and the desired analyzes have been carried out. The results of the article show that the development of sports tourism in the city of Mashhad will have positive effects on the sustainable economic development of the city, the social sustainability of the city, and the physical and environmental sustainability of the city.