تحلیل نقش عوامل محیط طبیعی در نظام استقرار سکونتگاه‌های باستانی ( نمونه موردی: محوطه‌های عصر آهن 3 دشت مهاباد)

ارزیابی نقش عوامل طبیعی در مکان‌گزینی سکونت‌گاه‌های باستانی به شناخت و درک ما از نحوه‌ی شکل‌گیری و پراکنش این زیست‌گاه‌ها یاری می‌رساند. پژوهش حاضر باهدف شناخت، ارزیابی و درک تاثیر عوامل طبیعی در توزیع زیستگاه‌های باستانی و تعیین میزان ارتباط میان انسان و محیط او در محدوده‌ی بخش مرکزی این شهرستان انجام‌گرفته است. این تحقیق از نوع کاربردی و با روش بررسی توصیفی تحلیلی می‌باشد. در این پژوهش جهت تحلیل‌های لازم از نرم‌افزارهای arc gis،spss وexpert choice بهره‌گیری شده است و سکونت‌گاه‌های باستانی از دوران عصر آهن 3 (800 – 550 پ.م ) منطقه نسبت به مهم‌ترین عوامل زیست‌محیطی شامل دسترسی به منابع آب، ارتفاع از سطح دریا، شیب و جهت شیب زمین، پوشش گیاهی، خاک، کاربری زمین، لندفرم و آب‌وهوا که تاثیرگذار در شکل‌دهی و توزیع فضایی زیستگاه‌های انسانی هستند، موردبررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده در این پژوهش نشان داد که بین تمام عوامل مذکور با توزیع فضایی سکونتگاه‌های انسانی عصر آهن 3 همبستگی قوی وجود دارد؛ به گونه‌ای که شدت همبستگی برای تمامی عوامل عددی بین 50/0 تا 1 بوده است، که حاکی از همبستگی قوی بین عوامل محیطی با توزیع فضایی سکونتگاه‌ها است. همچنین طبق نظر متخصصین و کارشناسان به ترتیب دسترسی به منابع آب، پوشش گیاهی، لندفرم، آب و هوا، کاربری اراضی، خاک، ارتفاع، شیب زمین و جهت شیب زمین به ترتیب بیشترین تا کمترین تاثیر را در توزیع فضایی سکونتگاه‌های باستانی در دشت مهاباد داشته‌اند.

Analysis of the role of natural environment factors in the establishment of ancient settlements (Case Study: Mahdasht Mahdasht Iron Ave)

Assessing the role of natural factors in the location of ancient settlements helps us to understand and understand how the habitats are formed and distributed. The purpose of this study was to identify, evaluate and understand the effects of natural factors on the distribution of ancient habitats and determine the relationship between humans and their environment within the central district of this city. This research is applied in a descriptiveanalytical way. In this research ArcGIS, SPSS and Expert Choice software were used for the analysis. The ancient settlements of Iron Age 3 (800550 p.) Region were compared to the most important environmental factors including access to water resources, elevation level Sea, slope and direction of gradient of land, vegetation, soil, land use, land use and climate, which have an impact on the spatial shaping and distribution of human habitats. The results of this study showed that there is a strong correlation between all of the above mentioned factors with the spatial distribution of human settlements of Iron Age 3, so that the correlation intensity for all numerical factors was between 0.50 and 1, which Indicates a strong correlation between environmental factors and the spatial distribution of habitats. According to experts and experts, respectively, access to water resources, vegetation, land use, climate, land use, soil, altitude, gradient of land and direction of gradient of land, respectively, have the most to the least impact on the spatial distribution of ancient settlements in Mahabad Plain has had.