تدوین الگوی روابط متقابل انسان و محیط با تاکید بر روانشناسی محیطی در خانه‏ های قاجاری (مورد: خانه ‏های قاجاری تبریز

هدف پژوهش حاضر ایجاد مدل و الگویی برای تحلیل روابط متقابل انسان و محیط با تاکید بر روانشناسی محیطی در خانه ‏های قاجاری تبریز است. بر این اساس، به دلیل نبود پایۀ نظری، محققان با استفاده از روش گراندد تئوری، اقدام به مفهوم ‏‏سازی این الگو بر مبنای خانه ‏های قاجاری تبریز نمودند. بر این اساس، جهت جمع‏ آوری داده‏ های مورد نیاز، از تعداد 25 خبره و کارشناس در حوزۀ روانشناسی محیطی و میراث تاریخی و معماری، مصاحبه ‏های عمیق به عمل آمد و تعداد 625 کد اولیه به دست آمد و این تعداد پس از مقایسۀ مقولات به 125 مقولۀ ثانویه کاهش یافت. در نهایت پس از غربال‏گری و کدگذاری محوری، مقوله‏ های ساخته شده شامل 3 مقولۀ اصلی با 40 زیر مقوله شدند. بر این اساس، عوامل علی، سه مقولۀ «نیازهای مادی و معنوی انسان» جهان‏بینی یا اندیشۀ انسان» و «کالبد محیطی» را شامل شدند. در رابطه با عوامل مداخله‏ گر عواملی نظیر تجربیات گذشته، انگیزه ها، مکانیزم دفاعی ذهنی فردی، فرهنگ، باورها، و... بدست ‏آمد. همچنین در زمینۀ عوامل زمینه ‏ای، عناصری همچون نیازهای مادی، نیازهای ذهنی، نیازهای معنوی، زمینه های فردی اندیشه، زمینه های اجتماعی اندیشه و ... انتخاب شدند. در سطح راهبردها ، مقوله ‏هایی نظیر «تامین نیازهای انسان توسط خانه ‏ها»، «استفاده از نظرات متخصصان رشته ‏های گوناگون در طراحی»، «طراحی انسان‏ مدارانه با تاکید بر تعادل روابط انسان و محیط» و ... شناسایی گردیدند.

Developing a model of human-environment interactions with emphasis on environmental psychology in Qajar houses Case: Qajar houses of Tabriz

The aim of this study is to create a model for analyzing humanenvironment interactions with emphasis on environmental psychology in Qajar houses in Tabriz. Accordingly, due to the lack of theoretical basis, researchers using the Grand Theory method to conceptualize this model based on the Qajar houses of Tabriz. Accordingly, in order to collect the required data, indepth interviews were conducted with 25 experts in the field of environmental psychology, historical heritage and architecture, and 625 initial codes were obtained. The comparison of categories was reduced to 125 secondary categories. Finally, after screening and axial coding, the created categories were included in 3 main categories with 40 subcategories. Accordingly, causal factors included the three categories of human material and spiritual needs, worldview or human thought and environmental body. In relation to the intervening factors, factors such as past experiences, motivations, individual mental defense mechanism, culture, beliefs, etc. were obtained. Also in the field of contextual factors, elements such as material needs, mental needs, spiritual needs, individual contexts of thought, social contexts of thought and ... were selected. At the level of strategies, categories such as meeting human needs by homes, using the opinions of experts in various fields in design, humanistic design with emphasis on the balance of humanenvironment relations and ... Became.