ارزیابی و تحلیل مولفه‌های کیفیت زندگی در مناطق شهری (مطالعه موردی: شهر زاهدان)

شهر زاهدان بدلیل موقعیت نخست شهری، موقعیت ملی و منطقه‌ای و عملکرد اقتصادی، سیاسی زمینه مهاجرت و تمرکز جمعیت را سبب شده و پیشی گرفتن رشد جمعیتی – کالبدی نسبت به زیربناها در چند دهه اخیر، باعث نامعادلاتی که بخشی از تبعات آن را می‌توان در گسترش محلات حاشیه‌نشین، توزیع نامتوازن امکانات، بروز معضلات زیست محیطی و نارضایتی شهروندان و بالاخره، تقلیل کیفیت زندگی ملاحظه کرد. هدف این مقاله، ارزیابی و تحلیل مولفه‌های کیفیت زندگی در مناطق شهری زاهدان می‌باشد. ماهیت تحقیق از نوع کاربردی و از نظر روش توصیفی – تحلیلی است که داده‌ها به روش‌های اسنادی و پیمایشی جمع‌آوری شده است. جامعه‌ی آماری شامل 592968 نفر از شهروندان شهر زاهدان که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 400 نفر به صورت تصادفی ساده مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار پژوهش، پرسشنامه است که پایایی آن از طریق تکمیل30‌ پرسشنامه و ضریب آلفای کرونباخ (بالاتر از 7/.) بدست آمده است. داده‌های جمع‌آوری شده در نرم‌افزار spss مورد تجزیه و تحلیل و برای مقایسه و سنجش متغیرهای اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست‌محیطی، از آزمون‌های تی تک‌نمونه ای، تحلیل واریانس یک‌طرفه (anova) و آزمون‌های post hoc و بهره‌گیری از روش توکی (tukey) استفاده شد. میانگین متغیر کیفیت زندگی در حالت کلی برابر 2.48 بدست آمد. بر اساس نتایج مشخص شد که کیفیت زندگی در مناطق پنج‌گانه شهر زاهدان در وضعیت نامطلوبی قرار دارد. در این زمینه، منطقه یک در وضعیت مطلوب‌تری نسبت به مناطق دیگر قرار داشت و منطقه چهار دارای پایین‌ترین سطح از کیفیت زندگی در مناطق پنج‌گانه مورد مطالعه بود

Evaluation and analysis of quality of life Dimension in urban Region (Case study: Zahedan city)

The city of Zahedan, due to its first urban location, national and regional location, and economic and political performance, has caused migration and population concentration. It can be seen in the expansion of suburban areas, the unbalanced distribution of facilities, the emergence of environmental problems and citizens’ dissatisfaction, and finally, the reduction of quality of life. The purpose of this article is to evaluate and analyze the components of quality of life in urban areas of Zahedan. The nature of the research is applied and in terms of descriptiveanalytical method, the data are collected by documentary and survey methods. The statistical population included 592968 citizens of Zahedan who were randomly analyzed using Cochran’s formula of 400 people. The research tool is a questionnaire whose reliability has been obtained by completing the ‌30 questionnaire and Cronbach’s alpha coefficient (above 0.7). The collected data were analyzed in SPSS software and to compare and measure economic, social, physical and environmental variables, onesample ttest, oneway analysis of variance (Anova) and post hoc and interest tests. ‌ Taking the Tukey method was used. The mean of quality of life variable in general was 2.48. Based on the results, it was found that the quality of life in the five districts of Zahedan is in an unfavorable situation. In this regard, region one was in a better situation than other regions and region four had the lowest level of quality of life in the five regions studied.