راهبردهای آمایش مناطق مرزی ایران با بکارگیری مدل swot و تحلیل شبکه‌ای anp (مطالعه موردی : خراسان جنوبی)

مناطق مرزی بدلیل یکسری ویژگی‌های خاص از جمله دوری از مرکز، توسعه نیافتگی، ناپایداری سکونت، تبادلات مرزی و ... از دیرباز مورد توجه حکومتها بوده است. اما آمایش این مناطق هنوز جایگاه واقعی خود را در نظام برنامه‌ریزی کشور پیدا نکرده است. استان خراسان جنوبی با داشتن بیشترین مرز با کشور افغانستان از نظر توسعه یافتگی در ردیف استانهای کمتر توسعه یافته است.و از فرصت ها و قابلیت‌های مرزی کمتر استفاده نموده است. پژوهش اخیر با روش کمی و با ماهیت توصیفی– تحلیلی و با شیوه میدانی و کمک پرسشنامه و تجزیه و تحلیل با استفاده از مدل swot و anp به ارائه الگوی مناسب برای آمایش مناطق مرزی پرداخته است. نتایج حاصله نشان می‌دهد الگوی مناسب برای مناطق مرزی از نوع تهاجمی است و بر اساس اولویت‌بندی، استراتژی تهاجمی (so) یعنی تقویت همزمان زیرساختهای توسعه و امنیت برای نیل به توسعه پایدار از اولویت اول برخوردار است. نتایج بدست آمده از وزن‌دهی به زیر معیارها نیز بیانگر این واقعیت است که وجود بازارچه‌های مرزی، گمرک و منطقه ویژه اقتصادی (s2) مهمترین نقطه قوت استان، امنیت نسبی موجود در مرز (o3) مهمترین فرصت استان، بی‌ثباتی طرف افغان در مناسبات تجاری و سیاسی (t2) مهمترین تهدید استان و ضعف زیرساخت‌های کالبدی (جاده، راه آهن و..) (w4) مهمترین نقاط ضف استان می‌باشد.

Territorial Strategies for Iranian border regions using the SWOT model and ANP network analysis (Case Study: South Khorasan)

Border regions have long been considered by governments for a number of specific features, including eccentricity, lack of development, habitation instability, border interactions, and so on. But the planning of these areas has not yet arrived at its true position in the country’s planning system. South Khorasan province having the largest border with Afghanistan is still one of the less developed provinces and has used fewer border opportunities and capabilities. This is a quantitative research with a descriptiveanalytic nature and provides a suitable model for planning the border regions using field method, questionnaire and analysis via the SWOT and ANP model. The results show that an aggressive strategy is the appropriate pattern for border regions and based on prioritization, the aggressive strategy (SO)the simultaneous empowerment of development and security infrastructures to achieve a sustainable development is set in the top rank. Moreover, the results of weighing the criteria indicate that the existence of border markets, customs and special economic zone (S2) are the most important strength