بررسی مولفه‌های سیاسی و اجتماعی تاثیرگذار بر امنیت مرزهای ایران (مطالعه موردی مرزهای شرقی)

درجه حساسیت امنیتی مرزهای ایران به ویژه مرزهای شرقی بیش از حد معمول در تمامی مرزهای دیگر است که این مسئله متاثر از مولفه‌های مختلفی است اما دو دسته از این عوامل دارای تاثیرگذاری بیشتری هستند یعنی مولفه‌های سیاسی و اجتماعی. هدف این مقاله عبارت است از بررسی مولفه‌های سیاسی و اجتماعی تاثیرگذار بر امنیت مرزهای ایران با تاکید ویژه بر مرزهای شرقی. سوال اصلی مقاله این است که در حوزه امنیت و ناامنی مرزهای ایران به طور کلی و به ویژه مرزهای شرقی مولفه‌های سیاسی و اجتماعی چه نقشی دارند؟ نتایج این مقاله نشان می دهد که کوشش برای ارتقای سطح امنیت مرزها یکی از مهم‌ترین چالش‌های کشور است؛ به طور کلی آنچه که به عنوان عوامل ناامنی مرزی شناخته می‌شوند عبارت اند از: مسائل قومی، نژادی و مذهبی، هویتی، توسعه‌یافتگی مناطق مختلف، تغییرات جمعیتی اعم از مهاجرت به شهر و توسعه حاشیه‌نشینی، مهاجرت و تغییرات جمعیتی نخبگان و... است که در صورت ضعف و یا گسترش بی‌رویه، می تواند امنیت مرزها را تحت تاثیر قرار دهد و کشور را با مشکلاتی فراوان مواجه سازند؛ انسجام هویتی و اجتماعی و تغییرات جمعیتی، از مولفه‌های اجتماعی قدرت مرزها محسوب می‌شود که موثرترین ابزار تامین امنیت مرزها به شمار می رود. این مقاله تلاش دارد تا با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با بهره‌گیری از منابع کتابخانه ای پاسخی به پرسش اصلی مقاله بدهد.