مقایسه کارایی مدل‌های تصمیم‌گیری چند معیاره به منظور تعیین میزان توسعه یافتگی

آغاز موج استفاده از مدل‌های کمی در علوم اجتماعی طی دهه‌های 1990 توام با طرح مباحث توسعه و توسعه‌نیافتگی، کاربرد روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره در تعیین سطوح توسعه‌یافتگی مناطق را گسترش داده است. بنابراین هدف پژوهش حاضر مقایسه کارایی روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره (الکتر، ویکور، تاپسیس، کپ لند، تاکسونومی و saw) در سنجش درجه توسعه‌یافتگی شهرستان‌های استان خوزستان می‌باشد. روش پژوهش بر اساس هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی –تحلیلی است. جامعه آماری 24 شهرستان استان خوزستان می‌باشد که با استفاده از 71 متغیر در شش بخش مختلف به رتبه‌بندی شهرستان‌های استان پرداخته و در نهایت با استفاده از سه روش ضریب تغییرات، درصد تغییرات و شدت تغییرات بهترین مدل را برای سنجش درجه توسعه شهرستان‌های و رتبه‌بندی آن‌ها انتخاب کرده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که شهرستان‌های استان در مدل‌های مختلف، موقعیت و رتبه‌های متفاوتی را به دست آورده‌اند، با توجه به نتایج به دست آمده از مدل ادغامی کپ لند، 24 شهرستان استان در سه سطح، نسبتاً توسعه یافته، درحال‌توسعه، نسبتاً محروم طبقه‌بندی شده‌اند. طبق این طبقه‌بندی، شهرستان رامهرمز با 23 امتیاز در رتبه اول و شهرستان باوی با 22 امتیاز در رتبه آخر (رتبه 20) قرار دارد که این امر نشان دهنده وجود ناهماهنگی و عدم تعادل در بین شهرستان‌های استان می‌باشد. همچنین نتایج بیانگر کاهش شدت تغییرات، درصد تغییرات و ضریب تغییرات در دو مدل تاکسونومی و الکتر می‌باشد و به نظر می‌رسد این دو روش در مقایسه با سایر روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره برای سنجش درجه توسعه یافتگی شهرستان‌های استان، از اعتبار بیشتری برخوردارند.

Compare the efficiency of Multicriteria decisionmaking methods In order to determine the level of development of the County

Abstract Wave of quantitative models in the social sciences during the 1990s, coupled with issues of development and underdevelopment, Application of multicriteria decision methods expanded in determining the development of the areas. The purpose of this study was to compare the effectiveness of multicriteria decision (Electra, Vikor, TOPSIS, Copland, taxonomy and saw) Measure the degree development County province is in Khuzestan. The research methodology is based on practical purpose and descriptive nature is analytical. Statistical population is 24 County in Khuzestan province. That use 71 variables in six different rankings paid County of the province finally, using three different methods: the coefficient of variation, percentage changes and the changes in the model to Measure the degree development of County and their rankings chosen. The results showed that the County in different models, achieved Position and rankings differently. The results indicate lowintensity changes, percentage changes and index changes are in taxonomy and electric models and it seems that these two methods are compared with other methods of multicriteria decision to measure the degree of development of County, have more credibility.