بررسی راهکارهای اجرایی افزایش کیفیت مسکن و امنیت تصرف در سکونتگاه‌های غیررسمی با رویکرد ماتریس کمی برنامه‌ریزی راهبردی، نمونه موردی: شهر همدان

اسکان غیررسمی یکی از نمودهای بارز فقر شهری است که در درون یا مجاورت شهرها (به ویژه شهرهای بزرگ) به شکلی خودرو، فاقد مجوز ساختمان و برنامه‌ریزی رسمی شهرسازی، با تجمعی از اقشار کم درآمد و سطح نازلی از کمیت و کیفیت مسکن شکل می‌گیرد و با عناوینی همچون حاشیه‌نشینی، اسکان غیررسمی، سکونتگاه‌های خودرو شناخته می‌شود. بررسی شرایط کالبدی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و زیستی سکونتگاه‌های غیررسمی کلان شهر همدان، نشان از پایین بودن کیفیت مسکن در این بخش‌ها دارد. پایین بودن کیفیت مسکن در اسکان‌های غیررسمی ناشی از عوامل بسیاری همانند: پایین بودن میزان درآمد، فقدان مالکیت قانونی، عدم حمایت‌های دولتی و سیاسی از محله و غیره می‌تواند باشد. در این تحقیق سعی شده است که سیاست‌های کاربردی تحول کیفیت مسکن و امنیت تصرف به روش‌های کمی در سکونتگاه‌های غیررسمی کلان شهر همدان بررسی شود. روش تحقیق توصیفیتحلیلی بوده و بر مبنای روش‌های اسنادی و ماتریس کمی برنامه‌ریزی راهبردی اجرا شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که راهبردهای: طراحی و اجرا پروژه‌های محرک توسعه در این سکونتگاه‌ها؛ حمایت و تقویت نهادها و سازمان‌های موجود در زمینه تامین مسکن اقشار کم درآمد؛ تصویب قانون جهت هدایت منابع مالی در دسترس برای تولید مسکن عمومی، بالاترین اولویت را در ارتقاء کیفیت مسکن و امنیت تصرف دارند.

Formulating Strategies for Improvement of Quality of Life and Land Security in Informal Settlements (Case Study: Hamedan City)

Abstract     Informal settlement is one of obvious manifestation of urban poverty. These informal settlements develop in a spontaneous way, without building permit and without formal city development plans, which are agglomeration of lowincome people and low level of urban quality of life. Investigation in physical, socioeconomic, political and environmental situations of informal settlements in Hamdan city show that housing quality is very low on these settlements. The causes of these including low level of income, lack of legal ownership, lack of governmental and political patronage. These research tries to investigate relationship between housing quality and land security with quantitative method. The research will articulate Quantitative Strategic Planning Matrix (QSPM) as a highlevel strategic management approach for evaluating possible strategies. The results show that strategies such as implementing urban catalyst projects, patronizing nongovernmental organizations for supplying housing for lowincome citizens, and legislation approval for leading financial resources for supplying public housing are the most important strategies with high level of priorities.