وابستگی خصوصیات رواناب به ابعاد کرت در کشتزار دیم تحت باران های منطقه نیمه خشک

رواناب عامل مهم فرساینده خاک است که تولید آن تحت تاثیر عوامل متعدد از جمله طول دامنه قرار می گیرد. آگاهی از این موضوع می تواند در برنامه ریزی حفاظت خاک بهویژه در کشتزارهای دیم سودمند باشد. هدف از این مطالعه تعیین اثر طول دامنه بر خصوصیات رواناب (حجم کل رواناب، رواناب در واحد سطح و ضریب رواناب) در منطقه نیمه خشک در شمال غرب ایران بود.برای این منظور، تعداد 22 کرت با طول های مختلف (1 تا 1/22 متر) با عرض یکسان بر اساس معادله جهانی هدررفت خاک در زمینی دیم با شیب یکنواخت 10 درصد احداث شدند. مشخصات رواناب تحت باران طبیعی برای یک دوره چهارده ماهه از فروردین 1394 تا خرداد 1395 اندازه گیری شد.نتایج نشان داد که تفاوتی معنیدار بین کرتها از نظر حجم کل رواناب تولید شده وجود داشت (001/0> p). هم چنین تولید رواناب در کرتهای تا طول 8 متر نیز متفاوت بود (01/0> p) با این حال کرت های با طول بزرگ تر (از 9 تا 1/22 متر) تفاوت معنی دار از نظر تولید رواناب نداشتند.به طور کلی رابطه ای معنی دار بین حجم رواناب و طول کرت (97/0=r² ) وجود داشت. ضریب رواناب طی رخدادهای بارندگی دچار تغییرات زیاد شد با این وجود رابطه ای بین ضریب رواناب و شدت بارندگی مشاهده نشد. رواناب در واحد سطح نیز با افزایش طول کرت تا طول 8 متر به شدت افزایش یافته و از آن پس دچار کاهش تدریجی شد. بر این اساس کرت با طول 8 متر را می توان کرتی مناسب برای مطالعات رواناب در کشتزارهای دیم در نظر گرفت.