بررسی حساسیت واحدهای سنگی به فرسایش با استفاده از ویژگی های کانی شناسی

لازمه حفاظت از منابع خاک، مدیریت و ارائه راهکارهای مناسبی می‌باشد که با شناخت ماهیت واحدهای سنگی و اطلاع از اهمیت نسبی منابع اصلی رسوب حاصل می‌شود. هدف از مطالعه حاضر تعیین سهم هرکدام از واحدهای سنگی در تولید رسوب و تشخیص وضعیت فرسایشی آن‌ها می‌باشد. بدین منظور پس از نمونه‌برداری از منابع رسوب و رسوبات موجود در بستر آبراهه‌‌های حوزه آبخیز خیاوچای، اقدام به عملیات دانه‌بندی ذرات به روش خشک شد. سپس الک‌های 600 میکرون و چهار میلی‌متر به‌عنوان الک‌های‌ شاخص انتخاب شدند و با انتخاب 100 دانه رسوبی از هر نمونه، بررسی‌های کانی‌شناسی با استفاده از بینوکلر با بزرگنمایی 40 برابر و با توجه به واقعیت رسوبی منطقه، صورت پذیرفت و جنس کانی‌ها و خرده‌سنگ‌ها تعیین و با شمارش تعداد آن‌ها و تعیین سهم هرکدام از کانی‌ها و خرده‌سنگ‌ها، نتایج را با واحدهای سنگ‌شناسی مقایسه و تطبیق داده، سنگ و واحد تولیدکننده هرکانی و خرده‌سنگ و درصد سهم هر واحد سنگی در تولید رسوب مشخص شد. نتایج نشان داد واحد سنگی qvl با 51/45 درصد بیش‌ترین سهم را در تولید رسوب حوضه دارد که با نمره کل شاخص فرسایش 14/1053 در وضعیت فرسایشی خیلی شدید قرار دارد که به‌دلیل تخریب مکانیکی گسترده و نیز گسترش آن در دو طرف زهکش اصلی کاملاً توجیه‌پذیر است. پس از واحد سنگ‌شناسی qvl ، واحد qds2 و qvb به‌ترتیب با 87/30 و 54/10 درصد بیش‌ترین سهم در تولید رسوب را داشته و واحد qtasl با 22/1 درصد کم‌ترین سهم را دارا می‌باشد.

Investigation of lithological units susceptibility of erosion using mineralogical characteristics

Soil resource conservation requires management approaches and provides appropriate solutions that can be achieved by knowing nature of rock units and relative importance of main sediment sources. The aim of this study is to determine hole of each lithological unit in sediment generation and to recognize their erosion conditions. For this purpose after sampling the sediment source and sediments of waterways of Kiovchai Watershed, grading was performed for all samples by dry sieving. Then, 600 micron and 4 mm sieves were selected as indicators and by choosing 100 grains of sediment from each sample, mineralogical analysis was performed using a pair of binocular and considering mineral and rock fragments the results were compared with and adapted to the lithological units and the share percentage of each stone, was determined by counting the number of minerals and rock fragments. The results showed, Qvl lithological unit has the highest share in sediment yield with a 45.51 percent and has the very severe erosion status with total erosion index score with a 1053.14 which can be justified completely due to extensive degradation and its spread on both sides of the main river. After Qvl lithological unit, Qds2 and Qvb lithological units have the highest share in sediment yield with a 30.87 and 10.54 percent, respectively and Qtasllithological unit has the lowest share in sediment yield with a 45.51 percent.