مدلسازی آب آبشویی مورد نیاز برای بهسازی خاک‌های شور

بهسازی خا‌ک‌های شور از دیدگاه حفاظت بهینه منابع خاک و آب اهمیت فراوانی دارد. در خاک‌های شور، عملکرد گیاه مستقیماً از مقدار املاح محلول در نیمرخ خاک و موقعیت سطح ایستابی شور متاثر می‌شود. نخستین گام برای بهسازی این خاک‌ها، کاهش شوری خاک تا حد بهینه از راه آبشویی املاح و جلوگیری از ماندابی شدن آنها است. بهسازی خاک‌های شور به کیفیت آب کاربردی، مقدار آب کاربردی و وضعیت زهکشی خاک بستگی دارد. هدف از این پژوهش، ارایه مدلی تجربی برای شوری‌زدایی خاک‌های شور به گونه‌ای بود که تنها با تغییر برخی پارامترهای محیطی و محلی بتوان آب اصلاحی مورد نیاز و حد نهایی شوری را برآورد کرد. بدین منظور، منطقه ای به مساحت 3216 هکتار در استان خوزستان با کلاس شوری و سدیمی s4a3 انتخاب شد. آزمون‌های صحرایی مورد نیاز با استفاده از استوانه های دوگانه و با آرایشی دایره‌ای، با دو تیمار و دو تکرار اجرا گردید. در تیمار نخست از هیچگونه ماده اصلاحی استفاده نشد و تنها با کاربرد 100 سانتی‌متر آب آبشویی در چهار تناوب 25 سانتی‌متری اجرا شد. لیکن در تکرار دوم، پنج تن در هکتار اسید سولفوریک به‌کار رفت و ادامه آبشویی با استفاده از آب آبیاری انجام شد. نمونه‌های خاک پیش، حین و پس از کاربرد هر تناوب آبیاری از اعماق 0-25، 25-50، 50-75، 75-100، 100-125 و 125-150 سانتی‌متری برداشت و تجزیه های فیزیکی و شیمیایی مورد نیاز بر روی آنها انجام شد. پس از دستیابی به نتایج حاصل از آزمایشات، نسبت به برازش مدل های تجربی- ریاضی اقدام شد. نتایج نشان داد که از میان مدل‌های مورد بررسی، مدل لگاریتمی در مقایسه با دیگر مدل‌ها از کارآیی بهتری برای تخمین مقدار آب لازم برای بهسازی خاک های شور برخوردار است. در نهایت، مدل پیشنهادی با میانگین وزنی آب مورد نیاز آبشویی 38 سانتی‌متر که کمترین مقدار نسبت به سایر مدل‌ها است به عنوان مدل برتر انتخاب گردید. این مدل از نظر صرفه جویی در مصرف آب مورد نیاز آبشویی در رتبه نخست قرار گرفت.