تاثیر نوع و میزان ماده آلی برفرایند خاکدانه سازی دربافت‌های مختلف خاک در تناوب کشت گندم و ذرت

زمینه و هدف: بسیاری از پژوهشگران نقش مواد آلی در فرایند خاکدانه سازی را مورد بررسی قرار داده اند، لیکن هرکدام از آنها این ویژگی ها را برای منطقه محدودی به کاربرده اند. در این پژوهش هدف این بود که اثرات را در چند اقلیم و با دو نوع متفاوت کود آلی در بافت های مختلف خاک و در تناوب زراعی به مدت دو سال مورد ارزیابی قرار دهیم. روش پژوهش: به منظور بررسی میزان تاثیر ماده آلی بر فرآیند خاکدانه سازی این پژوهش در سه نوع بافت خاک و در 6 محدوده وزنی قطر خاکدانه ها شامل 105 75، 250 105، 500 250، 1000 500، 2000 1000 و 4750 2000 میکرون که از جامعیت نسبتا بالایی شامل ریزترین تا درشت ترین قطر خاکدانه ها بود تحت تاثیر سال های تناوب کشت (گندم و ذرت) بر میانگین وزنی قطر خاکدانه ها در 11 منطقه کشورانجام شد. همچنین تغییرات میانگین وزنی قطر خاکدانه ها در حالت شاهد (قبل از کشت) و سال اول و دوم کشت در گیاهان گندم و ذرت به طور متوسط مورد بررسی قرار گرفت. در این آزمایش تاثیر ماده آلی بر فرایند خاکدانه سازی در 5 تیمار : 10 ، 20 تن در هکتار کود حیوانی، 10 ، 20 تن در هکتار کمپوست و شاهد در آزمایش فاکتوریل در غالب طرح کاملا تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج حاکی از تجمع غالب خاکدانها در محدوده 500 250(40% وزنی) و 1000 500 (30%) برای بافت لوم رسی، 250 105 (25%وزنی) و 500 250 (30%وزنی) برای بافت لوم و 250 105 (40%وزنی) برای بافت لوم شنی در پیش از آغاز کشت دارد که این محدوده با توجه به نقش کاملا موثر و مثبت رس در افزایش خاکدانه سازی، بهبود ساختمان خاک و به تبع آن پایداری منافذ خاک شده است. افزایش کودهای آلی موجب افزایش میانگین وزنی قطر خاکدانه ها شده و باعث تشکیل خاکدانه هایی با اندازه 500 250 و 1000 500 میکرون شد. نتایج تاثیر کشت های متناوب گندم و ذرت بر مقادیر میانگین وزنی قطر خاکدانه ها در مقایسه با قبل کشت بخصوص در سال اول کشت نشان داد که با افزایش کودهای آلی، تشکیل خاکدانه هایی با قطر 1000 500 میکرون بیشتر شد و درصد فراوانی خاکدانه های با قطر 250 105 و 1000 250، کمترشد. هم چنین نتایج نشان داد که بهبود خاکدانه سازی با افزایش کودهای آلی در خاک با بافت لوم شنی بیشترین و در خاک با بافت لوم رسی کمترین شد. همچنین در تیمارهای مختلف کود حیوانی و کمپوست در هیچ یک از قطر خاکدانه ها و در هیچ یک از کلاسهای بافتی اختلاف معنی داری مشاهده نگردید. و نتایج حاکی از این است که اعمال تیمارهای مختلف کودهای آلی بیشترین تاثیر را در خاک لوم شنی نسبت به خاک لوم و لوم رسی دارد. نتیجه گیری: به طور کلی و با توجه به نتایج آماری افزودن مواد آلی سبب بهبود فرایند خاکدانه سازی می گردد و همچنین خاک با بافت لوم شنی بیشترین تاثیرپذیری را نسبت به افزایش کودهای آلی دارد.

influence of the type and amount of organic material on the soil aggregation process in different soil textures in wheat and corn rotation

introduction: many researchers have investigated the role of organic matter in the soil aggregation process, but each of them has used these characteristics for a limited area. in this research, the aim was to evaluate the effects in several climates and with two different types of organic fertilizers in different soil textures and in crop rotation for two years. methods: in order to investigate the effect of organic matter on the soil granulation process in this research in three types of soil texture and in 6 weight ranges of soil grain diameter including 75 105, 105 250, 250 500, 500 1000, 1000 2000 and 2000 4750 micron, which has a relatively high comprehensiveness, including the smallest to the largest diameter of soil grains, was carried out under the influence of alternating years of cultivation (wheat and corn) on the weighted average of the diameter of soil grains in 11 regions of the country. also, changes in the average weight of the diameter of the soil grains in the control state (before cultivation) and the first and second year of cultivation in wheat and corn plants were investigated. in this experiment, the effect of organic matter on the soil granulation process was investigated in 5 treatments: 10, 20 tons per hectare of animal manure, 10, 20 tons per hectare of compost and control in a factorial experiment in a completely randomized design. results: the results indicate the predominant accumulation of clay in the range of 250 500 (40% by weight) and 500 1000 (30%) for clay loam texture, 105 250 (25% by weight) and 250 500 (30% by weight) for loam texture. and 105 250 (40% by weight) for the texture of sandy loam before the start of cultivation, this range is due to the completely effective and positive role of clay in increasing soil granulation, improving soil structure and consequently the stability of soil pores. the increase of organic fertilizers increased the weight average diameter of soil grains and caused the formation of soil grains with sizes of 250 500 and 500 1000 microns. the results of the effect of alternative crops of wheat and corn on the weight average values of the diameter of soil grains compared to before cultivation, especially in the first year of cultivation, showed that with the increase of organic fertilizers, the formation of soil grains with a diameter of 500 1000 microns increased and the percentage of abundance of soil grains with diameter 105 250 and 250 1000 decreased. also, the results showed that the improvement of soil granulation with the increase of organic fertilizers was the highest in soil with sandy loam texture and the lowest in soil with clay loam texture. also, in different treatments of animal manure and compost in none of the diameters of soil grains and in any of no significant difference was observed between tissue classes. and the results indicate that the application of different treatments of organic fertilizers has the greatest effect on sandy loam soil compared to loam and clay loam soil. conclusion: generally and according to the statistical results, the addition of organic matter improves the soil granulation process, and also the soil with sandy loam texture is the most effective for the increase of organic fertilizers