|
|
|
|
تحلیل روند تغییرات بلندمدت شاخص تراکم بارش (pci) روزانه به عنوان شاخصی از تغییر اقلیم در حوضه آبریز خلیج فارس و دریای عمان
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
محمودی پیمان ,فتاحی ابراهیم ,حیدری محسن ,ریگی اله بخش ,قائمی علیرضا ,رضایی جبار ,انصاری عاطفه
|
|
منبع
|
حفاظت منابع آب و خاك - 1403 - دوره : 14 - شماره : 2 - صفحه:49 -62
|
|
چکیده
|
زمینه و هدف: حوضه آبریز خلیج فارس و دریای عمان به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی- اقلیمی و قرارگرفتن در پهنه خشک و نیمه خشک کره زمین، در مواجه با ناهنجاری های اقلیمی به شدت آسیب‌پذیر است به طوری که یکی از مهمترین عناصر اقلیمی آن یعنی بارش، تغییر پذیری شدیدی از خود نشان می‌دهد. به طوریکه در جایی سبب بروز خشکسالی‌های ممتد و در مکان دیگر مسبب سیل و طغیان رودخانه‌ها می‌شود. لذا لزوم بررسی و پیش بینی تغییرات اقلیمی در این حوضه آبریز، جهت کاهش خطرات و زیان‌های احتمالی در سطوح مختلف اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی از اهمیت خاصی برخوردار است. روش پژوهش: در این پژوهش از داده های بارش روزانه 47 ایستگاه هواشناسی برای یک بازه زمانی 30 ساله (2022-1993) که از سازمان هواشناسی ایران دریافت شد، استفاده گردید. بعد از اخذ داده‌ها و تشکیل بانک اطلاعاتی آنها، شاخص تراکم بارش (pci) روزانه برای تمامی ایستگاه‌های مورد مطالعه محاسبه شد. مقدار شاخص تراکم بارش (pci) روزانه عددی در بازه صفر و یک است. هر چقدر مقدار شاخص تراکم بارش (pci) به عدد یک نزدیک‌تر باشد نشان دهنده تمرکز مقدار زیاد بارندگی در تعداد روزهای محدود است که احتمال وقوع سیل و بارندگی‌های شدید در این مناطق بیشتر می‌شود. در نهایت با استفاده از تخمینگر شیب سن روند تغییرات بلندمدت آنها مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها: میانگین بلندمدت مقادیر شاخص تراکم بارش (pci) روزانه برای حوضه آبریز خلیج فارس و دریای عمان نشان از بالا بودن این شاخص در حوضه آبریز مورد مطالعه دارد. بالاترین مقادیر این شاخص متعلق به نوار ساحلی جنوب تا جنوب شرق از بوشهر تا چابهار و پایین‌ترین آن نیز در غرب و جنوب غرب حوضه آبریز از آبادان تا پیرانشهر مشاهده می‌شود. نتایج تحلیل روند این شاخص نشان داد که کل حوضه آبریز به استثنای چند ایستگاه محدود (بروجن، جاسک و مسجد سلیمان) که روند آنها منفی می‌باشد بقیه ایستگاه‌های واقع در حوضه آبریز تحت سیطره روندهای افزایشی بوده‌اند. لذا شیب روند تغییرات افزایشی حاکی از تمرکز بارش‌ها در تعداد روزهای بارشی کمتر است است که این می‌تواند باعث افزایش روزهای همراه با بارش‌های سنگین و سیل آسا در این حوضه آبریز باشد.نتایج: نتایج تحلیل روند این شاخص نشان داد که بیشتر مساحت حوضه آبریز مورد مطالعه دارای روند افزایشی بوده‌اند یعنی بارش‌ها در تعداد روزهای بارشی کمتری تمرکز پیدا کرده‌اند. این روند افزایشی که می‌تواند ناشی از افزایش خشکسالی‌ها در این حوضه آبریز باشد می‌تواند وقوع بارش‌های سیل‌آسا را در داخل این حوضه آبریز تشدید کند. لذا تغییرات این شاخص در زیر حوضه‌های بندرعباس-سدیج، بلوچستان جنوبی، کارون
|
|
کلیدواژه
|
شاخص تراکم بارش (pci)، تخمینگر شیب سن، تغییر اقلیم، بارش، روند
|
|
آدرس
|
دانشگاه سیستان و بلوچستان, گروه جغرافیای طبیعی, ایران, پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو, ایران, اداره کل هواشناسی استان سیستان و بلوچستان, ایران, اداره کل هواشناسی استان سیستان و بلوچستان, ایران, دانشگاه سیستان و بلوچستان, گروه مهندسی عمران, ایران, دانشگاه زنجان, گروه جغرافیا, ایران, دانشگاه سیستان و بلوچستان, گروه جغرافیای طبیعی
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
analyzing long-term changes trend of precipitation concentration index (pci) as an indicator of climate change in the persian gulf and oman sea basin
|
|
|
|
|
Authors
|
mahmoudi peyman ,fattahi ebrahim ,heydari mohsen ,rigi allahbakhsh ,ghaemi alireza ,rezaei jabbar ,ansari atefeh
|
|
|
|
|
Keywords
|
precipitation concentration index (pci) ,sen's slope estimator ,climate change ,precipitation ,trend
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|