اندازه‌گیری آب مصرفی ارقام امیدبخش برنج با استفاده از مینی‌لایسیمترهای استوانه‌ای در شهرستان آمل

زمینه و هدف: برنج یکی از مهم ترین محصولات کشاورزی در جهان است. کشت برنج در ایران از اهمیت اقتصادی و اجتماعی بالایی برخوردار است. استان مازندران یکی از مهم ترین مراکز تولید برنج در کشور است که 44 درصد از تولید برنج کشور را به خود اختصاص داده است. با توجه به مصرف زیاد آب در بخش کشاورزی، استفاده بهینه از منابع آبی در کشاورزی ضروری است. آب مورد نیاز برنج رابطه مستقیمی با تبخیر و تعرق دارد. مطمئن ترین روش برای محاسبه تبخیر و تعرق، استفاده از لایسیمتر است. هدف از این آزمایش محاسبه تبخیر و تعرق ارقام مختلف برنج با استفاده از مینی لایسیمتر و معرفی بهترین رقم برای کشت می باشد.روش پژوهش: این آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و یازده تیمار در سال زراعی 1399 در موسسه تحقیقات برنج ایران-آمل انجام شد. تیمارها شامل ارقام مختلف برنج در 11 سطح t1: ar2، t2: ar6، t3: ahs، t4: dah، t5: 1117، t6: 952، t7: 956، t8: e104، t9: s715، t10: طارم و t11: شیرودی بودند. مینی لایسیمترهای ته باز و ته بسته دارای قطر 60 سانتی متر و ارتفاع 50 سانتی متر بودند. خاک مزرعه از عمق 0 تا 30 سانتی متر نمونه برداری و در آزمایشگاه بررسی شد. تاریخ کاشت در تمامی ارقام برنج مشابه بود. تراکم کشت نشاءها 20&×20 سانتی متر بود و 7 نشاء در لایسیمتر قرار گرفتند. لایسیمترها 6 سانتی متر بالاتر از سطح زمین در خاک قرار گرفتند. بذرها در خزانه کاشته شدند و نشاءها پس از 30-35 روز (پس از 3-4 برگی و ارتفاع 25-20 سانتی متر) در لایسیمتر قرار گرفتند. مدیریت آب در لایسیمتر به صورت غرقابی (5 سانتی متر) بود. در نهایت، تحلیل واریانس داده‌های به‌دست‌آمده با استفاده از نرم‌افزار sas انجام شد و میانگین تیمارها از طریق آزمون حداقل تفاوت معنی‌دار (lsd) در سطح احتمال پنج درصد مقایسه شد.یافته‌ها: نتایج نشان داد که ارقام و لاین های مختلف برنج بر نفوذ، تبخیر و تعرق، عملکرد و مصرف آب موثر بوده و از نظر آماری در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بودند. بیشترین و کمترین مقدار تبخیر و تعرق به ترتیب با میانگین های 4938.7 و 3747 متر مکعب در هکتار متعلق به تیمارهای t9 و t5 بود. حداکثر و حداقل میزان عملکرد به ترتیب با میانگین های 7773.7 و 2938.1 کیلوگرم در هکتار متعلق به تیمارهای t8 و t6 بود. بیشترین و کمترین مقدار نفوذ عمقی به ترتیب با میانگین های 303.3 و 185.3 میلی متر در تیمارهای t9 و t5 مشاهده شد. بیشترین و کمترین میزان آب کاربردی به ترتیب با میانگین های 9972 و 7600.3 مترمکعب در هکتار متعلق به تیمارهای t9 و t5 بود. بیشترین و کمترین بهره وری آب به ترتیب با میانگین های 0.98 تا 0.3 کیلوگرم بر متر مکعب مربوط به تیمارهای t8 و t9 بود. نتایج نشان داد که طول دوره رشد گیاه در ارقام و لاین های مورد آزمایش متفاوت بوده و بر میزان مصرف آب موثر است.نتایج: در نهایت، در شرایط نرمال منطقه، لاین e104 به دلیل تولید حداکثر عملکرد دانه به عنوان بهترین تیمار معرفی می شود، ضمن اینکه در شرایط کم آبی، لاین 1117 به دلیل مصرف آب کمتر، جهت کاشت توصیه می شود.

measurement of water consumption of promising rice cultivars using mini-cylindrical lysimeters in amol city

background and aim: rice is one of the most important agricultural products in the world. rice cultivation in iran has great economic and social importance. mazandaran province is one of the most important rice production centers in iran, accounting for 44% of the iran's rice production. due to the high consumption of water in the agricultural sector, the optimal use of water resources in agriculture is necessary.the water required by rice is directly related to evapotranspiration. the most reliable method of calculating evapotranspiration is using a lysimeter. the purpose of this experiment is to calculate the evapotranspiration of different varieties of rice using mini-lysimeters and to introduce the best variety for cultivation. method: the experiment was conducted as randomized complete block design with three replications and eleven treatments, at rice research institute of iran (amol) during the 2020. the treatments included different rice varieties in 11 levels t1: ar2, t2: ar6, t3: ahs, t4: dah, t5: 1117, t6: 952, t7: 956, t8: e104, t9: s715, t10: tarom, and t11: shiroodi. mini lysimeters with open bottom and closed bottom had a diameter of 60 cm and a height of 50 cm. field soil was sampled from 0 to 30 cm depth and studied in the laboratory. the date of transplanting was similar in all rice cultivars the planting density of seedlings was 20&×20 cm and 7 seedlings were placed in lysimeter. the lysimeters were placed 6 cm above the ground in the soil. the seeds were planted in a treasury and the seedlings were placed in the lysimeter after 30-35 days (after 3-4 leaves and height 25-20 cm). water management in lysimeters was in the form of flooding (5 cm). finally, variance analysis of the obtained data was done using sas software and the mean of the treatments were compared through the least significant difference (lsd) test at 5% probability level. results: the results showed that different varieties and lines of rice was effective on infiltration, evapotranspiration, yield, water consumption and were statistically significant at 1% level of probablity. the highest and lowest evapotranspiration with averages of 4938.7 and 3747 m3/ha belonged to t9 and t5 treatments, respectively. the highest and lowest yields with averages of 7773.7 and 2938.1 kg/ha belonged to t8 and t6 treatments, respectively. the highest and lowest values of deep percolation were observed with averages of 303.3 and 185.3 mm in t9 and t5 treatments, respectively. the highest and lowest amount of applied water with averages of 9972 and 7600.3 m3/ha belonged to t9 and t5 treatments, respectively. the highest and lowest water productivity with averages of 0.98 and 0.3 kg/m3 were related to t8 and t9 treatments, respectively. the results showed that the length of the plant growth period was different in the tested cultivars and lines and it was effective on the amount of water consumption.. conclusion: finally, in the normal conditions of the region, line e104 is introduced as the best treatment due to the production of maximum grain yield, while in water shortage conditions, the line 1117 is recommended for planting due to less water consumption.