تعیین نسبت نیمرخ اجتماعی در فرآیند تصمیم‌گیری مدیریت پایدار منابع آب و خاک در حوضه امام‌کندی ارومیه

زمینه و هدف: به منظور درک نتایج اقدامات آبخیزداری و تاثیر آن ها در حل معضلات و مشکلات اقتصادی-اجتماعی و زیست محیطی منطقه، ارزیابی این اقدامات جهت بهبود فعالیت های آتی در حوضه های آبخیز ضروری است. یکی از جنبه های مهم در تصمیم گیری مدیریت حوضه های آبخیز توجه به مشارکت ذی نفعان در فرآیند برنامه ریزی است. از طرفی، مشارکت افراد ذی نفع یکسان نبوده و دیدگاه آن ها نسبت به مسئله متفاوت است.روش پژوهش: در این پژوهش به منظور تعیین گروه های موثر ذی نفع در تصمیم گیری و اجرای فعالیت های آبخیزداری انجام شده در سال 1378، در حوضه امام کندی در شمال استان ارومیه از روش نسبت نیمرخ اجتماعی استفاده شد. نسبت نیمرخ اجتماعی به عنوان یک ابزار با معرفی ویژگی های جامعه و افراد ذی نفع، در تصمیم گیری آگاهانه کمیته برنامه ریزی آبخیز نقش موثری دارد و بر اساس امتیازات مولفه ها شامل موقعیت، قدرت و اهمیت افراد نسبت به مسئله محاسبه می شود. بنابراین، ذی نفعان حوضه مذکور در شش گروه اصلی تقسیم بندی شد و مقادیر نسبت نیمرخ اجتماعی گروه های ذی نفع در رابطه با مباحث مطرح شده در طی مصاحبه حضوری محاسبه شد.یافته ها: بر اساس نتایج، از نظر ذی نفعان مولفهاهمیت مباحث مطرح شده نسبت به مولفه های موقعیت و قدرت مقادیر بیش تری دارد. مقادیر نسبت نیمرخ اجتماعی برای همه ذی نفعان بیش تر از یک محاسبه شد که نشان دهنده توافق آنان با موضوع است.نتایج: در مجموع بر اساس نتایج پژوهش می توان گفت که گروه مدیران و کارشناسان جهاد کشاورزی بیش ترین توافق با موضوع های مطرح شده را نسبت به سایر گروه ها داشتند. به کارگیری دانش بومی در ایجاد انگیزه برای مشارکت بهتر، بیش ترین مقدار نسبت نیمرخ اجتماعی را دارد و کم ترین توافق مربوط به موضوع تاثیر تصمیم های نهادها و سازمان های اجرایی در بهبود درآمد آبخیزنشینان است. نتایج مقادیر نسبت نیمرخ اجتماعی برای موضوع تاثیر به کارگیری دانش بومی در ایجاد انگیزه برای مشارکت بهتر در طرح های آبخیزداری نشان می دهد که سه گروه مدیران، کارشناسان بیولوژیکی و کارشناسان جهاد کشاورزی با موضوع مطرح شده موافق بوده اند و مقدار عددی این نسبت برای مدیران (برابر با 33) نشان دهنده توافق اکثر مدیران است. در همه گروه های مشارکت کننده به جز گروه مدیران و کارشناسان جهاد کشاورزی، مقادیر نسبت نیمرخ اجتماعی نشان دهنده عدم توافق آنان با مسئله دخالت دادن آبخیزنشینان در تصمیم های عملیات آبخیزداری انجام شده است.

determining the social profile ratio in decision-making process of water and soil resources sustainable management, emamkandi watershed, urmia province

background and aim: in order to understand the impacts of watershed management (wm) measures and their effect in solving the socio-economic and environmental problems of region, it is necessary to evaluate these measures to improve future activities in watersheds. one of the important aspects in the watershed management decision making (dm) is to consider the stakeholders participation in the planning process. on the other hand, the participation of stakeholders is not same and their opinions on the issue are varied.method: therefore, stakeholders in the mentioned watershed were divided into six main groups, and the values of the social network ratios of stakeholder groups regarding the issues discussed during face-to-face interviews were calculated.in this study, the social profile ratio (spr) method was used to determine effective stakeholder groups in decision-making and implementation of watershed management activities in the emamkandi watershed in the northern province of urmia in 1999. the social profile ratio, as a tool for introducing the characteristics of society and stakeholders, plays an important role in informed decision-making by the watershed planning committee, and is calculated based on the scores of components including the position, power, and salience of stakeholders in relation to the issue. therefore, stakeholders in the mentioned watershed were divided into six main groups, and the values of the social network ratios of stakeholder groups regarding the issues discussed during face-to-face interviews were calculated.results: according to the results, stakeholders placed more importance on the importance component compared to the position and power components. the social network ratios for all stakeholders were calculated to be greater than one, indicating their agreement with the issue.conclusion: overall, based on the results of the study, it can be said that the group of managers and experts from the agricultural jihad organization had the highest agreement with the issues raised compared to other groups. the use of local knowledge to create motivation for better participation had the highest social network ratio, and the lowest agreement was related to the issue of the impact of decisions made by institutions and executive organizations on improving the income of watershed residents. the results of the social network ratios for the issue of using local knowledge to create motivation for better participation in watershed management projects showed that three groups of managers, biological experts, and agricultural jihad experts agreed with the issue raised, and the numerical value of this ratio for managers (equal to 33) indicates the agreement of most managers. in all participating groups except for managers and agricultural jihad experts, the social network ratios indicate their disagreement with the issue of involving watershed residents in practical watershed management decisions.