تاثیر محلول‌پاشی روی بر تعدیل اثرات قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه در ژنوتیپ‌های گلرنگ (.carthamus tinctorius l)

زمینه و هدف: تغییر شرایط آب و هوایی باعث افزایش شدت تنش ها می شود و امروزه زندگی تمام گیاهان با تغییرات سریع محیط زیستی به چالش کشیده شده است. آب یک جزء مهم در تمام فرآیندهای فیزیولوژیکی گیاهان است که 80 تا 95 درصد از زیست توده گیاهان علفی را شامل می شود. بجز در محیط های با رطوبت بالا، گیاهان احتمالاً در طول دوره حیات خود در شرایط تنش خشکی قرار می گیرند. تنش خشکی با کاهش کمیت و کیفیت محصول همراه بوده و علاوه بر آن سبب کاهش کارایی مصرف آب و جذب عناصر غذایی در گیاه می گردد. به منظور کاهش اثرات تنش کم آبی در گیاهان، از روش های مختلفی ازجمله تغذیه معدنی با عناصر کم مصرف ازجمله روی استفاده می شود.روش پژوهش: به منظور بررسی واکنش ژنوتیپ های گلرنگ به محول پاشی روی در شرایط تنش خشکی آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج واقع در استان البرز در سال زراعی 99- 1398 انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل تنش خشکی در دو سطح شامل آبیاری معمول (شاهد) و قطع آبیاری از آغاز پر شدن دانه به عنوان عامل اصلی و ارقام گلرنگ شامل اصفهان، لیناس، پدیده، پرنیان و گلدشت و محلول پاشی روی در سه سطح شامل عدم محلول پاشی و کاربرد روی با غلظت های 0.5 و 1 کیلوگرم در هکتار به صورت فاکتوریل به عنوان کرت های فرعی در نظر گرفته شدند. درجه حرارت کانوپی با استفاده از دماسنج مادون قرمز تعیین شد. استخراج روغن از بذور رسیده گلرنگ با دستگاه سوکسله و با استفاده از حلال هگزان انجام گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد که تنش خشکی موجب کاهش قطر ساقه، قطر طبق، تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در بوته، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک، عملکرد روغن، محتوای نسبی آب برگ گردید. همچنین تنش خشکی باعث افزایش دمای محیط کانوپی شد. محلول پاشی روی با افزایش عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد روغن، محتوای نسبی آب برگ و کاهش دمای محیط کانوپی همراه بود.نتایج: نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان داد بروز تنش کمبود آب، میزان رشد و نمو و درنتیجه عملکرد بیولوژیک، عملکرد روغن، محتوای نسبی آب برگ گیاه گلرنگ را به طور قابل ملاحظه ای کاهش داد و کاربرد گونه های روی در شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی باعث بهبود صفات موردبررسی گردید. بر اساس نتایج به دست آمده می توان اظهار داشت که کاربرد روی می تواند یکی از راهکارهای مناسب در جهت تعدیل اثرات ناشی کمبود آب در مرحله پر شده دانه ارقام مورد مطالعه گیاه گلرنگ باشد.

zinc foliar application on alleviating effects of irrigation cut off in grain filling stage of safflower genotypes (carthamus tinctorius l.)

background and aim: climate change led to increasing the severity of stress, and today rsquo;s life of all plants is challenged by rapid environmental changes. water is an important component in all physiological processes of the should be added, accounting for 80 to 95% of the plant rsquo;s biomass. except in high humidity environments, plants are likely to be exposed to water deficit stress throughout their life cycle. water deficit stress decreases the quantity and quality of the plant product and in addition reduces the water use efficiency as well as reduced the absorption of nutrients. to reduce the effects of water deficit stress on plants, various methods are used, including mineral nutrition with trace elements such as zinc.method: to investigate the effects of foliar application of zinc on the morph physiological and biochemical traits of safflower cultivars under drought stress, an experiment was conducted as a should be added split plot based on of should be deleted randomized complete blocks design with three replicates during 2019 2020. experimental factors include drought stress as the primary factor, and safflower cultivars and zinc foliar application as secondary factors. the plant rsquo;s canopy temperature was determined using an infrared thermometer. seed oil was extracted from the mature seeds of safflower cultivars by the should be added apparatus using hexane solvent.results: water deficit stress was applied in two levels (regular irrigation (control) and irrigation cut off when the grain filling stage begins); safflower cultivars in this experiment were isfahan, linas, padideh, parnian, and goldasht; foliar application of zinc was in three levels (0, 0.5 and 1 kg. ha 1 zn). results showed that water deficit stress decreased stem diameter, head diameter, number of classes per plant, number of seeds per plant, seed yield, biological yield, oil yield, relative leaf water content. whereas, water deficit stress increased the should be added of the should be added environment. foliar application of 1 kg. ha 1 zn improved seed yield, biological yield, oil yield, relative leaf water content.conclusion: the results of this study showed that the water deficit stress significantly decreased the growth rate and consequently biological yield, oil yield, and relative water content (rwc) of safflower plants and on the other hand, the application of zinc under optimal irrigation (control) and water deficit stress improved the mentioned traits. based on the obtained results, it can be stated that the application of zinc can be one of the appropriate solutions to mitigate the effects of water shortage in the grain filling stage of the studied cultivars of safflower.