رابطه سازندهای زمین شناسی با تشکیل و تحول خاک، مطالعه موردی بخش جنوبی دشت ارومیه

این پژوهش، با هدف مطالعه تاثیر شکل اراضی و سازندهای زمین شناسی برروی برخی ویژگی‌های فیزیکی شیمیایی خاکها به منظور شناسایی بهتر و کامل‌تر خاک‌ها در جهت مدیریت بهینه اراضی و پیشبرد کشاورزی پایداردر بخش جنوبی دشت ارومیه به مساحت 17000 هکتار در استان آذربایجان‌غربی انجام گرفت. در این پژوهش برای شناسایی و تفکیک اشکال مختلف اراضی از عکس‌های هوایی، نقشه های توپوگرافی و زمین شناسی استفاده گردید. تفکیک و جداسازی سری های خاک بر اساس فرآیندهای ژئومورفولوژی و خاکسازی انجام شد. تعداد 30 پروفیل خاک به ابعاد استاندارد حفر و تشریح گردید. تعداد پنج خاکرخ شاهد انتخاب و پس از نمونه برداری هر افق ژنتیکی، به آزمایشگاه منتقل شد. رژیم رطوبتی خاک xeric و رژیم حرارتی mesic تعیین شده است. رده‌بندی خاک‌های منطقه جز inceptisol ها و زیر گروه‌ بزرگ غالب fluventic می‌باشد. بیشتر سازند‌ها و سنگ‌های واقع در حوضه آبریز رودخانه‌های باراندوز و قاسملو سنگ‌ها و تشکیلات آهکی بوده و آهک یکی از فاکتورهای تعیین کننده سنگ مادر در تشکیل خاکهای مختلف منطقه بوده است. از طرفی فیزیوگرافی و توپوگرافی نیز نقش مهم و تعیین کننده‌ای داشته‌اند، بطوریکه تراس‌های فوقانی دارای خاک تکامل یافته‌تر بوده و مناطق با شیب ملایم‌تر و قدمت کمتر خاک‌های با تکامل کم‌تری را شامل می‌شوند. با کاهش ارتفاع و نزدیکی به دریاچه ارومیه تاثیر سطح آب زیرزمینی و شوری آن بر پروفیل‌ها مشهود و مشخص است. در این میان حاشیه رودخانه و آبراهه‌ها به دلیل رسوبگذاری‌های عصر حاضر دارای خاک‌های جوان و تکامل نیافته هستند.