پتانسیل‌سنجی استقرار شهرهای ساحلی‌ بندری منطقه‌ مکران ایران از دیدگاه برنامه‌ریزی فضایی و توسعه‌ پایدار

سواحل مکران در جنوب ایران یکی از مناطق ساحلی استراتژیک در منطقه‌ جنوب غرب آسیا است که نه‌تنها برای ایران بلکه برای کشورهای همسایه حتی کشورهای قدرتمند نظیر چین و روسیه و کشورهای اروپایی دارای اهمیت فراوان است. اما متاسفانه توجه ویژه‌ای به مسئله‌ آمایش سرزمین و توسعه‌ پایدار در این منطقه نشده است. بنابراین، هدف از این پژوهش بررسی و پتانسیل‌سنجی استقرار شهرهای ساحلی‌ بندری منطقه‌ ساحلی جنوب کشور ایران (منطقه‌ مکران) از دیدگاه برنامه‌ریزی فضایی و توسعه‌ پایدار است. جهت یافتن پاسخ سوال پژوهش از 8 شاخص شامل: دما، فاصله از راه‌ها، میزان بارش، فاصله از گسل، فاصله از سکونتگاه‌های انسانی، ارتفاع، فاصله از پهنه‌ خطر سیلاب، کاربری اراضی جهت پهنه‌بندی و استقرار شهرها از منظر توسعه‌ پایدار و روش ahp و نرم‌افزار arc gis استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد به طور کلی غرب محدوده‌ مطالعه‌شده نسبت به شرق آن، جهت ایجاد و توسعه‌ شهرهای ساحلی، از پایداری و پتانسیل بیشتری برخوردار است و دارای پایداری نسبتاً خوب و کاملاً خوب است. نتایج این پژوهش می‌تواند به توسعه‌ پایدار سواحل مکران، استقرار بهینه‌ شهرها، و همچنین به دولت‌های محلی جهت پیشرفت به سمت توسعه‌ پایدار در شهرهای ساحلی‌ بندری کمک کند.

assessing the potential of establishment of coastal-port cities in makran region of iran from the perspective of spatial planning and sustainable development

the makran coast located in the south of iran is one of the strategically significant coastal areas in southwest asia. it holds considerable importance not only for iran, but also for neighboring countries, as well as for major powers such as china, russia, and european countries. but unfortunately, insufficient attention has been paid to the issue of land preparation and sustainable development in this region. therefore, the purpose of this research is to investigate and assess the potential of establishing coastal-port cities in the southern coastal region of iran (makran region) from the perspective of spatial planning and sustainable development. to address the research question, 8 indicators were utilized, including temperature, distance from roads, precipitation levels, distance from geological faults, distance from human settlements, height, distance from flood risk zone, land use for zoning and urban settlement from the perspective of sustainable development, analyzed through analytic hierarchy process (ahp) method. arcgis software was used for the analysis. the results of the research show that, in general, the western part of the studied area has more stability and potential than the east for the establishment and development of coastal cities, demonstrating relatively good to excellent stability.. the results of this research can contribute to the sustainable development of makran coasts, the optimal urban settlement, and also help local governments to progress towards sustainable development in coastal-port cities.