عوامل کلیدی موثر بر توسعه‌ فضایی پایدار در استان مازندران در افق 1420

رویکردهای متفاوت آینده‏نگاری در سال‏های اخیر برنامه‏ریزان شهری و منطقه‏ای را از روش‏های مبتنی بر پیش‏بینی ناامید ساخته و به‏ سوی استفاده از ابزارهای ساخت آینده‌ مطلوب سوق داده است. از سوی دیگر، در شرایط کنونی جهان که انگاشت‌های پایداری به یک ضرورت در عرصه‌ برنامه‌ریزی منطقه‌ای تبدیل شده گرایش به توسعه‌ فضایی پایدار در سراسر دنیا اهمیت بیشتری یافته است. ازین‏رو، شناسایی عوامل موثر بر توسعه‌ فضایی یک منطقه در نیل به پایداری یکی از چالش‌های مهم در عرصه‌ برنامه‏ریزی و سیاست‏گذاری‏های منطقه‏ای به شمار می‏رود. پژوهش حاضر در نظر دارد با استفاده از فرایند تحلیل ساختاری عوامل کلیدی موثر بر توسعه‌ فضایی استان مازندران را شناسایی و استخراج کند. بدین منظور، ابتدا بر اساس شناخت وضعیت کنونی استان و بررسی متون نظری و تجربی مرتبط و اسناد و برنامه‏های فرادست موجود 35 عامل به عنوان مجموعه عوامل تاثیرگذار بر توسعه‌ فضایی این استان شناسایی شدند. سپس ماتریس تحلیل تاثیر متقابل تشکیل شد و برای شناسایی و تعیین روابط میان این عوامل روش پانل خبرگان با حضور 10 نفر از کارشناسان به کار رفت که به امتیازدهی هر یک از این عوامل پرداختند. در گام بعد، اجماع نظرات کارشناسان با روش میانگین وزنی محاسبه و اجرای آن در نرم‌افزار میک‏مک انجام شد. در نهایت، 16 عامل به عنوان عوامل کلیدی موثر بر توسعه‌ فضایی استان مازندران در سال افق(1420 استخراج شدند که 12 عامل در بخش اقتصادی، 9 عامل در بخش اجتماعی‌ جمعیتی، 11 عامل در بخش زیست‏محیطی، و 3 عامل در بخش کالبدی‌ فضایی قرار گرفتند که شالوده‌ برنامه‏ریزی برای آینده‌ فضایی پایدار در این استان را تشکیل خواهند داد.

key factors affecting sustainable spatial development at mazandaran province on the horizon of 2031

in recent years, different foresight programs have frustrated urban and regional planning with environmental forecasting methods and have been driven to use the tools of building a favorable future. on the other hand, in today’s world where the notion of sustainability has become a necessity in urban and regional planning, the trend towards sustainable and balanced spatial development has become increasingly important around the world. one of the major challenges is considered in regional planning and policy-making. the present study considers identifying and extracting the key factors affecting the spatial development of mazandaran province by using the structural analysis process in scenario planning. in the first step, 35 factors were identified as a set of factors affecting the spatial development of this province, based on recognizing the current situation of the province and reviewing related theoretical and experimental texts, existing documents, and programs. then, the cross-impact analysis matrix was formed, and to identify and determine the relationships between these factors, the expert panel method was used with the presence of 10 experts who scored each of these factors. in the next step, the consensus of the experts’ opinions was calculated using the weighted average method, and its implementation was carried out in the mic mac software. finally, 16 factors were extracted as key factors affecting the spatial development of mazandaran province in the year of the horizon, 12 factors were in the economic sector, 9 factors were in the socio-demographic, 11 factors were in the environmental and 3 factors were in the physical-spatial, and they will form the foundation of planning for the future of a sustainable space in this province.