واکاوی فرایند تکوین منطقه شهری: چهار چشم‌انداز (مورد مطالعه: منطقه شهری قزوین)

هدف از این تحقیق بررسی سیر تکوین منطقه‌ شهری قزوین به منظور بهینه کردن تصمیمات مسئولان برای ارتقای کارایی و بهره‌برداری پایدار فضایی بود. از نظر روش‌شناسی، به کمک فراتحلیل، چهار چشم‌انداز طبیعی‌ فرهنگی، اداری‌ سیاسی، عملکردی، و ارتباطی منطقه‌ شهری استخراج و جمع‌بندی نظری شد. برای تجزیه‌وتحلیل نیز از آمار فضایی gis استفاده شد. یافته‌ها حاکی از وجود نگرش صرفاً کالبدی و سیاسی بود. چشم‌انداز اداری‌ سیاسی منطقه‌ شهری (تنها منطقه‌ رسمی) و منطقه‌ شهری عملکردی (به‌رغم وجود به صورت غیررسمی) به عنوان مناطق شهری شناسایی‌شده منطقه‌ قزوین‌اند. در بررسی چشم‌انداز طبیعی‌ فرهنگی منطقه‌ شهری قزوین، منطقه‌ البرز جنوبی شناسایی شد. ا ین منطقه به علت موقعیت چهارراهی از انسجام فرهنگی برخوردار نیست و مجاورت با مرکز سیاسی کشور باعث بحرانی شدن حیات زیستی آن و تغییر نقش منطقه شده است. نتایج نشان داد ابتدا ‌باید برنامه‌ریزی اکولوژیک‌ محور به منزله‌ مبنای تصمیمات ‌برنامه‌ریزی و توسعه‌ فضایی صورت گیرد و با توجه به عدم انسجام فرهنگی منطقه‌ قزوین اقدام به هویت‌بخشی از طریق حکمروایی منطقه‌ای شود. سپس باید مناطق اقتصادی برآمده از مناطق هم‌پیوند عملکردی را با توجه به شرایط اکولوژیک منطقه تقویت و جهت‌دهی کرد. اگرچه کاربست نگرش نومنطقه‌گرایی در سطح فراملی بنا بر شرایط خاص سیاسی ایران امکان‌پذیر نیست، کاربست آن در سطح منطقه‌ای و محلی به منظور کاهش بحران اکولوژیکی (منابع آب) و هویت‌بخشی به منطقه‌ شهری قزوین امری اجتناب‌ناپذیر جلوه می‌کند.

the exploration of the process of urban area development from four perspectives: the case study of qazvin urban area

the purpose of this study was examining the course of development of qazvin urban area in order to optimize the decisions of related authorities to enhance sustainable spatial efficiency and exploitation. through a meta-analysis, four urban area perspectives were extracted, including natural-cultural, administrative-political, functional, and communicative. this was then followed by a theoretical conclusion. gis spatial statistics were used for the analysis purposes. the results indicated the presence of only the physical and political perspective. the administrative-political perspective of urban area (as the only formal area) and functional urban area (only in an informal manner) were identified as the urban perspectives of qazvin. the investigation of the natural-cultural perspective of qazvin urban area led to the identification of southern alborz area, which based on water resources approximately conforms to the political borders of qazvin province. due to its use as a crossroads, this area does not have cultural coherence, and its closeness to the political capital of iran has made its environmental conditions critical and has changed the role of this area. to solve these problems, it is suggested that first an ecological planning is done as the basis of spatial planning and development decisions. moreover, due to the cultural inconsistency of qazvin area, it is suggested to adopt creation of identity through regional governance. moreover, the economic areas resulting from functionally connected areas should be enhanced and directed in the light of the ecological conditions of the area. although the application of neo-regionalism viewpoint at transnational level is not possible due to the specific political conditions of iran, its application in regional and local levels seems to be unavoidable in order to reduce ecologic crisis (water resources) and enhance identity creation in qazvin urban area.