پهنه‌بندی آسیب‌پذیری مناطق شهری در برابر زلزله (مطالعه موردی: شهر ارومیه)

خطر زلزله همواره جوامع بشری را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد و خسارات جبران‌ناپذیری به این جوامع وارد می‌آورد. بنابراین، آمادگی مقابله با این بحران از طریق شناسایی نقاط آسیب‌پذیر و برطرف کردن آن‌ها در جهت کاهش آسیب‌های ناشی از زلزله موثر است. با توجه به واقع شدن ایران روی یکی از دو کمربند زلزله‌خیز جهان و وجود گسل‌های فراوان، وقوع زلزله در فلات ایران امری طبیعی است. ایران جزء ده کشور زلزله‌خیز دنیاست. به‌تبع، شهر ارومیه نیز، به دلیل قرارگیری در دامنة رشته‌کوه‌های زاگرس، از این قائده مستثنی نیست و هر ساله شاهد تعداد زیاد لرزه با شدت‌های متفاوت است. از این رو، برای مقابله با مشکل یادشده، به مطالعات دقیق در حوزه‌های ‌ساخت‌وساز و ایمنی بیشتر نیاز است. در این پژوهش، به منظور ارزیابی شدت آسیب‌پذیری از زلزله، پارامترهای ‌موثر شناسایی و با استفاده از ‌فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی فازی وزن‌دهی شدند. نقشة آسیب‌پذیری به روش همپوشانی شاخص و منطق فازی برای بلوک‌های آماری شهر ارومیه تهیه و به صورت بصری در محیط سیستم اطلاعات مکانی ارائه شدند. نتایج به‌دست‌آمده حاکی از آسیب‌پذیری حدود 50 درصد از سطح شهر در مقابله با زلزله است. به بیان دقیق‌تر حدود 151574 متر مربع، یعنی 0.005 درصد، دارای گرید آسیب‌پذیری بسیار زیاد و 11538359 متر مربع، با میزان بالغ بر 0.40 درصد، در مقابل زلزله دارای گرید آسیب‌پذیری زیاد است.

zoning the vulnerability of urban areas to earthquake: the case study of urmia city

the risk of earthquake always influences the human communities and inflicts irreparable damages to them. therefore, preparation against this crisis through the identification and elimination of vulnerable parts is effective in reducing the damages of earthquakes. as iran is located on one of the two major seismic belts of the world and has many faults, the occurrence of earthquake in the iranian plateau is natural. iran is among the top ten countries with the highest rates of earthquakes. urmia city, which is located on the skirts of zagros mountain range, is not an exception in this regard, and every year many earthquakes with different intensities occur in this city. therefore, in order to confront the foregoing issue, we need precise studies regarding construction and safety. in this study, to evaluate the rate of vulnerability to earthquakes, the effective parameters were identified and then were weighted using fuzzy hierarchical analysis. the vulnerability map was prepared using index and fuzzy logic overlay method for urmia statistical blocks and was presented in the spatial information system environment. the obtained results indicated the vulnerability of nearly 50 percent of the city area to earthquake (i.e., 151574 m2), with .005 percent having a very high vulnerability grade and .40 percent (i.e., 11538359 m2) a high vulnerability grade to earthquake.