ارزیابی و مدل‌سازی اثرات گسترش شهری بر الگوهای سیمای سرزمین در کلان شهر کرج

اهداف مطالعه‌ حاضر ارزیابی تغییرات پوشش زمین و برآورد سناریوی آینده برای سال 1407 با استفاده از روش شبکه‌ عصبی مصنوعی در کلان‌شهر کرج بود. سپس آثار تغییرات کاربری اراضی در پاسخ به گسترش شهری بر الگوهای سیمای سرزمین در سه سناریوی پایه، جاری، و آینده با استفاده از متریک‏های سیمای سرزمین و آنالیز گرادیان صورت گرفت. نتایج نشان داد در دوره‌ زمانی 22 ساله زمین‏های کشاورزی و باغی به علت گسترش شهری به‌شدت تخریب شده‏اند. نتایج ارزیابی تغییرات در سیمای سرزمین نیز حاکی از این است که گسترش شهری در ترانسکت شمالی‌ جنوبی به طرف حاشیه‏ها (به‌ویژه به سمت شمال) و در ترانسکت شرقی‌ غربی با شیب ملایم به سمت غرب منطقه در حال پیش‌روی است. همچنین، در صورت تداوم روند موجود، پیش‏بینی می‏شود در سناریوی آینده حاشیه‌ شمالی کلان‌شهر کرج از محیط طبیعی به کاملاً انسان‌ساخت تغییر کند. ازین‌رو، با توجه به نتایج متریک تراکم لکه و تراکم حاشیه در طول هر دو ترانسکت در سه سال مورد بررسی می‏توان گفت گسترش منطقه به طرف حاشیه‏ها صورت گرفته است و در سیمای سرزمین مرکز شهر تغییرات زیادی رخ نداده است. همچنین کاهش متریک‏های تعداد و تراکم لکه در هر سه سناریو نشان‌دهنده‌ پیوستگی سیمای سرزمین شهری است. به طور کلی رشد جمعیت و گسترش شهری موجب شده است الگوی سیمای سرزمین در کلان‌شهر کرج الگویی با شکل منظم‏تر و تنوع کمتر باشد. نتایج بیانگر آن است که ناهمگونی مکانی باعث تغییر در الگوهای سیمای سرزمین شده است. بنابراین رشد اراضی ساختمانی در برخی مناطق باید محدود شود و برای جلوگیری از تکه‏تکه شدن سیمای سرزمین باید توسعه‌ متوازن انجام شود.

the evaluation and modeling of the impacts of urban development on landscape patterns in karaj metropolis

the goals of the present study were to analyze changes in land cover and to estimate a future scenario for 2028 using an artificial neural network in the karaj metropolis. to this end, the effects of land use changes in response to urban expansion on landscape patterns were investigated in three baseline, current, and future scenarios using landscape metrics and gradient analysis. the results showed that during a 22-year period, the agricultural and garden lands have been severely damaged due to urban expansion. the results of the evaluation of changes in landscape also indicate that urban expansion in in development in the north-south transect to the margins (especially northward) and the east-west transect with a gentle slope to the west of the region. it is also anticipated that in the future scenario, if the current trend continues, the northern margin of karaj metropolis will be changed from natural environment to a completely human-made one. therefore, considering the results of the pd and ed metrics in both transects over the three examined years, it can be said that the area has expanded to the margin and there has not been much changes in the landscape of downtown. in addition, the decrease in the pd and np in all three scenarios indicates the consistency of urban landscape. in general, population growth and urban development have made the landscape pattern in karaj metropolis to be a more regular and less varied one. the results indicate that spatial heterogeneity has altered the landscape patterns. therefore, the growth of construction land in some areas should be restricted, and balanced development should be adopted to prevent the fragmentation of the landscape.