تحلیل فضایی عوامل موثر بر رخداد سیلاب در شهر ایلام

گفتمان تغییر اقلیم و مخاطرات پیش‌ رو بخشی از مباحثی است که آمایش سرزمین به آن ورود کرده است. پویایی تغییرات جهانی و رویکرد حاکمیتی دولت‌های جهان‌شمول چشم‌اندازهای جدیدی را به روی مباحث آمایش سرزمین گشوده است. یکی از مواردی که از آن به عنوان چالش پنهان یاد می‌شود پیشامد سیلاب به منزله‌ یک مخاطره‌ روزافزون است. هدف این پژوهش مدل‌سازی متریک یا سنجه به منزله‌ واحد پایه‌ فضایی جهت پیش‌بینی رخداد سیلاب است. در مقاله‌ حاضر، ضمن به‌کارگیری نرم‌افزار mikeurban 2019، متناسب با اهداف پژوهش، از طیف وسیعی از ابزارها و مراحل پردازش کمی استفاده شد. به منظور پیش‌بینی سیلاب، عوامل رخدادی گذشته شامل؛ مرور مبانی و مطالعه‌ شاخص‌های عملیاتی به صورت پارسل، با استفاده از تصاویر سنجنده‌  oliماهواره‌ لندست 8 مرتبط با سال 2020 با روش تفسیر تلفیقی، نقشه‌ پایه‌ شهر ایلام در فصول ترسالی سال (پاییز و زمستان و بهار) تحلیل و ساخت نقشۀ پوشش شهر در دو کاربری false color (urban) و land/water تهیه و انجام و در ادامه به منظور تعیین صحت و دقت نقشه‌های پوششی از تصاویر google earth استفاده شد. با ترکیب چهار سنجه‌ منتخب با بیشترین همبستگی فضایی در 50 نقطه‌ تصادفی شهر، سنجه‌های شش‌ضلعی با مساحت‌های بهینه انتخاب و الگوهای فضایی تحلیل شدند. مطابق نتایج، در پیشامد بالفعل 1 تعداد 8 سنجه‌ فضایی با مساحتی معادل 68 هکتار و پوشش 1.5 درصدی از کل محدوده‌ شهر در معرض خطر سیلاب قرار دارند. در پیشامدهای 0.8 و 0.9 تعداد 19 سنجه با مساحت 170 هکتار، 3.6 درصد از پوشش کاربری‌های محدوده در معرض خطر بالقوه قرار دارند. ضمن اینکه بین پیشامد سیلاب با نوع سنجه و میزان و جهت شیب و همچنین تراکم و عرض شبکه‌ معابر از یک طرف و شبکه‌ زهکشی همبستگی بالایی وجود دارد، در پیشامدهای زیاد ( 1 0.8) تعداد 28 سنجه در گروه کاربری‌های مسکونی در مقیاس طرح تفصیلی با مساحت 76.5 هکتار، بایر و محصورشده با 70.55، شبکه‌ معابر با 29.75، و پارک و فضای سبز با 17 هکتار خطرپذیرترین کاربری‌ها تشخیص داده شدند. از میان همه‌ گروه‌های کاربری خطرپذیر، 29.5 درصد در گروه نوساز، 44.5 درصد در گروه قابل نگهداری، و 18 درصد در گروه بافت فرسوده تشخص داده شدند.

spatial analysis of the factors effective on flood occurrence in ilam city

the topic of climate change and the dangers that lie ahead is part of the debate in land management. the dynamics of global change and the sovereign approach of global governments have opened new perspectives on land management issues. one of the hidden challenges in this regard is the increasing risk of the occurrence of floods. the purpose of this study was to undertake metric or measurement model as a spatial basis unit to predict flood occurrence. in the present article, in line with using mikeurban 2019 software, a wide range of tools and quantitative processing steps were used in accordance with the research objectives. in order to predict floods, the past incident factors were studied, namely a review of the principles and operational indicators related to each parcel using the oli sensor images of landsat 8 satellite in the year 2020 through the integrated interpretation method and an examination of the basic map of ilam city in wet seasons (autumn, winter, and spring). then, the city coverage map was prepared in two uses, i.e., false color (urban) and land / water. next, google earth images were used to determine the accuracy and precision of the coverage maps. by combining four selected measures with the highest spatial correlation in 50 random points of the city, hexagonal measures with optimal areas were selected and spatial patterns were analyzed. according to the results, in the actual event (1), eight spatial measures with an area of ​​68 hectares and coverage of 1.5% of the entire city are at risk of flood. in events 0.8 and 0.9, 19 measures with an area of ​​170 hectares, 3.6% of the land use coverage of the area, are at potential risk. while there is a high correlation between flood event and type of measure, amount and direction of slope, as well as density and width of road network on one side and drainage network on the other side, in high events (1-8), 28 measures in the residential uses in the detailed design scale with an area of ​​76.5 hectares, barren and enclosed uses with an area of 70.55 hectares, roads network with an area of 29.75 hectares, and parks and green spaces with 17 hectares were identified as the uses targeted by the flood danger. among all risky user groups, 29.5% were identified in the newly built group, 44.5% in the maintainable group, and 18% in the decayed urban environment group.