تجزیه‌وتحلیل فضایی و اولویت‌بندی خدمات اکوسیستم فرهنگی: مدل‌سازی تناسب خدمات تفرجی

هدف از این مطالعه مدل‌سازی تناسب خدمات تفرجی به منظور شناسایی نواحی دارای اولویت برای توسعه تفرج بود. به منظور شناسایی الگوهای فضایی خدمات تفرجی، شاخص پتانسیل تفرجی اکوسیستم، شاخص جذابیت لنداسکیپ، برآورد میزان بازدید، و توزیع دسترسی با استفاده از مجموعه‌ای از زیرشاخص‌ها در مقیاس منطقه‌ای با یک‌دیگر ترکیب شدند. همچنین وزن هر یک از شاخص‌ها با استفاده از متد وزن‌دهی critic محاسبه شد و میزان اهمیت هر یک از شاخص‌ها در شکل‌گیری تناسب فضایی خدمات تفرجی تعیین شد. نتایج نشان داد ارائه خدمات بالای تفرجی عمدتاً در مناطق دارای اکوسیستم‌های جنگلی و دارای پوشش متنوع، مناطق حفاظت‌شده و اکوسیستم‌های آبی مانند رودخانه‌ها و تالاب‌ها است. در مقابل، مناطق شهری و ساخته‌شده دارای کمترین پتانسیل فراهم‌آوری خدمات تفرجی‌اند. از آنالیز آماری getisord gi* statistic جهت مدل‌سازی تناسب تفرجی و شناسایی خوشه‌های تناسب تفرجی و زون‌بندی استفاده شد. زون 1، با تناسب بسیار کم، 19.9 درصد از منطقه مطالعاتی را پوشش می‌دهد. این زون غالباً با کاربری‌های کشاورزی ، مرتعی و اراضی شهری پوشیده شده است. زون 5 با تناسب تفرجی بسیار زیاد 16.5 درصد از منطقه مطالعاتی را در بر می‌گیرد. کاربری اراضی غالب در این پهنه جنگل و سطوح آبی شامل رودخانه‌ها و تالاب‌ها است. زون 3 با تناسب متوسط بیش از نیمی از مساحت منطقه مطالعاتی را به خود اختصاص می‌دهد. رویکرد ارائه‌شده در این مطالعه اولویت‌های توسعه را با توجه به پتانسیل‌های تفرجی اکوسیستم‌های موجود در یک منطقه شناسایی می‌کند و می‌تواند در ارتقای برنامه‌ریزی فضایی تفرج و توریسم جهت حفظ خدمات اکوسیستمی و استفاده پایدار از آن‌ها به کار گرفته شود.

Spatial Analysis and Prioritization of Cultural Ecosystem Services: Modeling the Suitability of Recreational Services

The main purpose of this study was modeling the suitability of recreational services in order to identify the highpriority areas for the development of recreational activities. To identify the spatial patterns of recreational services, the landscape attractiveness index, visit rate estimation, and access distribution were combined using a set of subindices. Moreover, the weight of each index was calculated using CRITIC weighting method and the importance of each index in the formation of recreational services spatial suitability was determined. The results showed that the presentation of highly recreational services is mainly done in the areas with forest ecosystems, protected areas, and aquatic ecosystems such as rivers and wetlands that have diverse landscapes. On the contrary, urban and humanbuilt areas have the least potential for the provision of recreational services. GetisOrd Gi* statistic was used to model the recreational suitability, identify recreational suitability clusters, and zoning. With its very low suitability, Zone 1 covers 19.9 percent of the area under study. This zone is mainly filled with agricultural lands (54.7%), grasslands (36.1%), and urban lands (6.8%). In contrast, with its very high recreational suitability, Zone 5 covers 16.5 percent of the area under study. The main uses of the lands in this zone are forest lands (55.5%) and aquatic layers including rivers and wetlands (17.2%).  Zone 3, which has an average suitability rate, covers more than half of the area under study. The approach presented in this study helps identify the development priorities in the light of the recreational potentials of the ecosystems existing in an area. Thus, it can be used to improve the spatial planning of recreation and tourism in order to preserve ecosystem services and sustainable use of them.