سنجش قابلیت توسعه اکوتوریسم در مناطق روستایی با تاکید بر خطرپذیری محیطی در تصمیم‌‌گیری (مورد مطالعه: استان مازندران)

امروزه، اکوتوریسم صنعتی کلیدی و مهم در عرصه توسعه اقتصادی کشورها به شمار می‌رود. این صنعت همواره با مفهوم خطر در تصمیم‌‌گیری جهت انتخاب مکان‌‌های با پتانسیل بالا همراه بوده است و هدف از این مطالعه سنجش قابلیت توسعه اکوتوریسم در مناطق روستایی با تاکید بر خطرپذیری محیطی در تصمیم‌‌گیری بود. در این مطالعه، از دوازده معیار مکانی استفاده شد. جهت ارزیابی مفهوم خطر در تصمیم‌‌گیری از روش میانگین وزنی مرتب‌شده (owa)، جهت محاسبه وزن و اهمیت معیارها از روش فرایند تحلیل شبکه‌‌ای (anp)، جهت رتبه‌‌بندی روستاهای مناسب از روش تاپسیس، و جهت ارزیابی دقت مدل‌سازی از روش آنالیز حساسیت استفاده شد. نتایج نشان داد بین معیارهای مورد استفاده معیارهای فاصله از اراضی ساخته‌شده و فاصله از گسل به ترتیب دارای بیشترین و کمترین وزن‌اند. با افزایش و کاهش درجه خطرپذیری به ترتیب مساحت کلاس پتانسیل بالا افزایش و کاهش می‌‌یابد؛ به صورتی که در درجه خطرپذیری= 0 کمتر از 1 درصد و در درجه خطرپذیری= 1 به میزان 35 درصد از مجموع مساحت کل منطقه در کلاس پتانسیل خیلی بالا قرار دارد. بررسی روستاهای مناسب در خطرپذیری= 0.5 جهت توسعه اکوتوریسم نشان داد از مجموع روستاهای استان مازندران تنها 55 روستا در مناطق با پتانسیل خیلی بالا قرار گرفته‌‌اند که از این میان روستای عالی‌‌کلا با فاصله نسبی 0.8505 توانمندترین روستا جهت توسعه اکوتوریسم است. در نهایت، نتایج آنالیز حساسیت ثبات قابل قبول نتایج مدل در سناریوهای مختلف و به عبارتی قابلیت اطمینان بالای نتایج مدل را نشان داد.

Assessing the Ecotourism Development Capability in Rural Areas With an Emphasis on Local RiskTaking in DecisionMaking: The Case Study of Mazandaran Province

Today, ecotourism is deemed a key industry and is granted a special position in the economic development of different countries. This industry has always faced risks in making decisions about selecting places with high ecotourism potential. Therefore, the purpose of this study was the assessment of ecotourism development capability in rural areas, with an emphasis on the environmental risktaking in decisionmaking. In this study, 12 spatial criteria were used. Ordered weighted average (OWL), analytic network process (ANP), TOPSIS, and sensitivity analysis were used to assess the concept of decisionmaking risk, calculate the weight and importance of the criteria, rate the appropriate villages, and assess the modeling precision, respectively. The results showed that among the used criteria, the distance from the built lands and the distance from faults have the highest and lowest weight, respectively. With the increase and decrease in the risktaking degree, the high potential class space increases and decreases, respectively, such that in the risktaking degree of 0 or less, less than one percent and in the risktaking degree of 1, thirtyfive percent of all lands of the area fall in the “very high potential” class. The examination of the appropriate villages in the 0.5 risktaking degree for ecotourism development showed that among all Mazandaran province villages, only 55 villages are in the “very high potential” class. Among these, Aali Kola with the relative distance of 0.8505 is the most capable village for ecotourism development. Finally, the results of sensitivity analysis revealed the adequate stability of the model results in various scenarios, i.e., the high reliability of the model results.