تحلیلی بر تداوم و پیوستگی شبکه اکولوژیک شهری با مدل تئوری گراف

امروزه مشکلات زیست‌محیطی و اجتماعی و هویتی شهرها ناشی از وسعت گرفتن آن‌ها و نفوذ هر چه بیشتر فضاهای انسان‌ساخت به فضاهای طبیعی است. فضاهای سبز نه‌‌فقط به مثابه لکه‌ای سبز در برابر توده‌ها بلکه به ‌منزله عاملی برای ارتقای زیست شهروندان شناخته می‌شوند. از طرف دیگر تخریب و از بین بردن تجانس و پیوستگی زیرساخت‌های طبیعی و شبکه‌های سبز تنوع زیستی را تهدید می‌کند و محدودیت‌هایی برای توسعه به وجود می‌آورد. ازین‌رو، پیوستگی به ‌وسیله فضاهای سبز شهری زیستگاه‌ها و کریدورهایی را فراهم می‌آورد که به حفظ تنوع زیستی کمک می‌کند. برنامه‌ریزان شهری برای توسعه شبکه‌های فضای سبز و افزایش پیوستگی و حفظ و احیای تنوع زیستی از اصول اکولوژی چشم‌انداز استفاده کرده‌اند. در این پژوهش با روش توصیفی‌ تحلیلی و مرور منابع علمی ارتباطات سیمای سرزمین و اهمیت آن برای حفظ تنوع زیستی بررسی شد. بر اساس تئوری گراف، شبکه فضای سبز شهر مراغه در محیط  gisمدل‌سازی شد. سپس آنالیز پیوستگی اکولوژیک شهر با استفاده از نرم‌افزار conefor همراه کاربرد سنجه انتگرال پیوستگی (iic) و الگوریتم برداشت نقطه صورت گرفت و لکه‏های سبز شهری ارزش‏گذاری شدند. در نهایت کریدورهای بالقوه در شهر مراغه با استفاده از روش کمترین هزینه مسیر شناسایی ‌شدند و شبکه‌های فضای سبز را توسعه و بهبود دادند. نتایج این تحقیق نشان‌ می‏دهد عمده کریدورهای ایجادشده همانند یک کمربند سبز در اطراف شهر کشیده شده‏اند؛ که دلیل اصلی آن نیز قرارگیری زیستگاه‌های اصلی در حومه شهر است. همچنین، شبکه فضای سبز توسعه‌یافته بر اساس تئوری گراف چشم‌انداز پیچیده را ساده‌تر و منظم‌تر می‌سازد و به شناسایی فضای سبز و هدایت برنامه‌ریزی شهری برای حفاظت از تنوع زیستی کمک می‌کند.

An Analysis of the Continuity and Cohesion of Urban Ecologic Network Through a Graph Theory Model

Nowadays, problems related to the environment, society, and identity of cities derives from their expansion and the increasing penetration of natural space by humanmade space. Green spaces are deemed not only as a green patch at the disposal of the masses, but also as a factor for the improvement of citizens’ life. On the other hand, the destruction and removal of homogeneity and continuity of natural infrastructures and green networks threatens the biological diversity and brings about limitations for development. Therefore, continuity of the urban green spaces provides habitats and corridors that help the preservation of biological diversity. To develop green space networks, increase continuity, and revive biological diversity, urban planners have used landscape ecology principles. Adopting a descriptiveanalytical method and review of the scientific resources, this study investigated landscape connections and their importance for the preservation of biological diversity. Maragheh city green space network was modeled in GIS according to Graph theory. Then, the ecologic continuity analysis was carried out through Conefor software along with Integral Continuity (IIC) measure and point picking algorithm, and the urban green patches were valuated. At the end, the potential corridors in Maragheh city were identified using the least cost method, which then developed and improved the green space networks. The results of this study reveal that the majority of the built corridors are located around the city like a green belt. The main reason for this is the positioning of the main habitats in the city outskirts. Moreover, the green space network developed based on Graph theory made the complex landscape simpler and more organized, and helped with the identification of green space and the guidance of urban planning for the protection of biological diversity.