کمی‌سازی سنجه‌های سیمای سرزمین در منطقه حفاظت شده (مطالعه موردی: منطقه حفاظت‌شده سرخ‌آباد استان زنجان)

یکی از مخاطرات محیطی و بحران های اکولوژیک که جهان ما امروزه با آن روبرو است پدیده تغییرات کاربری اراضی می تشخیص به موقع و درست این تغییرات و عوارض سطح زمین نقش اساسی در درک بهتر روابط و تعاملات بین پدیده های انسانی و طبیعی به منظور مدیریت بهتر و استفاده از منابع طبیعی را فراهم میکند.مطالعه حاضر بررسی و تحلیل سنجه­ها در یک بازه زمانی 30 ساله را مبنا قرار داده است. منطقه حفاظت شده سرخ آباد به عنوان بیس کار انتخاب شده. جهت این امر با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست سری tmetm_oli  در دو دوره زمانی اقدام به بررسی روند تغییرات با استفاده از نرم افزار envi به روش طبقه بندی حداکثر احتمال و با 86 درصد صحت اطلاعات پرداخته و سپس با استفاده از سنجه های موجود در نرم افزار fragstate    برای پایش در سه سطح لکه – کلاس – سیما پرداخته شده است. پس از تحلیل و ارزیابی این سه سطح  و همچنین نتایج حاصل از تغییرات پوشش گیاهی و نقشه پراکنش جانوران که از مرکز تحقیقات زیست محیطی استان زنجان به منظور تهیه پراکنش جانوران بومی استان توسط محیط بانان تهیه شده بوده رقومی گشته و مورد استفاده قرار گرفت نتایج نشان داد که تبدیل زمین­های مرتعی به اراضی کشاورزی باعث از دست رفتن خاک و پوشش گیاهی شده و زیستگاه و جمعیت گونه های سیاه گوش و آهو که وابسته به این محیط ها بوده اند تاثیر منفی گذاشته است و با چرای بی رویه دام و جنگل تراشی باعث کاهش رشد اراضی جنگلی که زیستگاه پلنگ و خرس قهوه ای مورد تخریب واقع شده که این تغییرات هم در جهت تخریب زیستگاه عمل کرده است. در این تحقیق استفاده از روش نظری تحلیلی به عنوان روش کار برای بررسی و آنالیز پژوهش استفاده شده است.

The Quantification of Landscape Metrics in the Protected Areas: The Case Study of Sorkhabad Protected Area, Zanjan Province, Iran

One of the environmental hazards and ecological crises that our world is facing now is the phenomenon of land use change. The timely and accurate detection of these changes and land features has an essential role in better understanding the relationships and interactions between human and natural phenomena in order to better manage and use natural resources using theoreticalanalytical method. The present study examined and analyzed metrics related to a period of over 30 years. Sorkhabad Protected Area was selected as the target area. The TMETM_OLI image series of Landsat satellite in two periods were exploited to investigate the trend of changes using Envi software and the maximum probability classification method with 86% accuracy of information. Then, the available metrics in Fragstate software were used to process the data at three levels, namely patch, class, and landscape. Along with analyzing and evaluating these three levels, the changes in vegetation and animal distribution changes map – prepared by the Zanjan Environmental Research Center foresters in order to map the distribution of native animals of the province – was also examined. The results showed that the conversion of pasturelands into agricultural lands has caused the loss of soil and vegetation and has negatively affected the habitat and population of caracal and deer species that are dependent on these environments. Moreover, overgrazing and deforestation have reduced the growth of forestlands; this has led to the destruction of the habitat of leopard and brown bear, and these changes have also contributed to habitat destruction.