شناسایی اولویت‌های توسعه، به منظور توسعۀ متوازن منطقه، با به‌کارگیری شاخص‌های مرکزیت شبکه

توزیع عادلانه خدمات در مقیاس منطقه و نیل به یک ساختار فضایی متوازن در منطقه یکی از اهداف مهم برنامه‌ریزی پایدار منطقه‌ای، به‌خصوص در کشورهای در حال توسعه، همچون ایران، محسوب می‌شود. در این زمینه، یکی از راهبردهای مهم در مطالعات آمایش فضایی منطقه تمرکززدایی توسعه است. هدف از این پژوهش شناسایی مهم‌ترین نقاط شهری استان فارس، به منظور تعیین اولویت‌های توسعه و تمرکززدایی از توسعه تک‌قطبی استان، بود که بدین منظور، با مدل‌سازی شبکه منطقه‌ای مبتنی بر نظریه گراف و استفاده از مفاهیم و الگوریتم‌های تحلیل شبکه اجتماعی، به تحلیل فضایی استان فارس پرداخته شد. داده‌های استفاده‌شده در این تحقیق شبکه جاده‌ای استان فارس، مستخرج از سامانه متن باز (osm)، و اطلاعات مکانی نقاط شهری و روستایی استان فارس بود که از سایت مرکز آمار استخراج شدند. در خصوص روش تحقیق از کتابخانه پانداس و کتابخانه نتورک ایکس در محیط برنامه‌نویسی پایتون برای تشکیل گراف شبکه و تحلیل شاخص‌های مرکزیت و از نرم‌افزار آرک جی ای اس به منظور پیش‌پردازش و بصری‌سازی نهایی نتایج استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد بر اساس تحلیل شاخص‌های مرکزیت شبکه و همچنین بر اساس موقعیت قرارگیری شهرها، با در نظر نگرفتن شیراز، به منزله قطب اصلی توسعه در استان، شهرهای زرقان، صدرا، کوار، لپویی، خانه‌زنیان، و نورآباد در اولویت‌های توسعه قرار دارند. مهم‌ترین محورهای مواصلاتی و کریدورهای ارتباطی نیز محور شیراز‌ مرودشت و شیراز‌ خانه‌زنیان تعیین شدند. نتایج و یافته‌های این پژوهش نشان داد مدل‌سازی مبتنی بر شبکه و استفاده از تحلیل‌های مبتنی بر گراف و به طور خاص تکنیک‌های تحلیل شبکه اجتماعی می‌توانند به مثابه روش‌های تحلیلی جدید در مطالعات و برنامه‌ریزی منطقه‌ای مفید و موثر واقع شوند.

Identifying Development Priorities for Balanced Regional Development Using Network Centrality Indicators

Equitable distribution of services at the regional scale and achieving a balanced spatial structure in the region are among the most important goals of sustainable regional planning, especially in developing countries such as Iran. In this regard, one of the most important strategies and policies in regional spatial planning is the decentralization of development. The purpose of this study is to identify the most important urban areas of Fars province in order to determine the priorities of development and decentralization of the unipolar development of the province. To this end, the regional network modelling based on graph theory and the concepts of social network analysis are used to conduct the spatial analysis of Fars province. The data used in this study includes  the Fars province road network extracted from the OSM open source system, as well as the spatial information of the urban and rural areas of Fars province extracted from the website of the Statistics Center of Iran. Regarding research methods, Pandas Library and NetworkX Library were used in the Python programming platform to form the network graph and analyze the centrality indicators, while ARC GIS software was for final processing and visualization of data and information. According to thenetwork centrality indices and the location of the province cities, notwithstanding Shiraz as the main hub of development in the province, Zarghan, Sadra, Kavar, Lepui, Khane Zenian and Noorabad are the main development priorities. In addition, the ShirazMarvdasht and ShirazKhaneh Zenian roads were determined to be the most important transportation paths and communication corridors. The results and findings of this study showed that networkbased modeling and the use of graphbased analytics (in particular, social network analysis techniques) can be useful and effective as new analytical methods in regional studies and planning.