روش امتیازدهی منطق ترجیح و ارزیابی چندمعیاره در قابلیت حفاظت منابع طبیعی

ارزیابی قابلیت سرزمین روشی برای شناخت طبیعت و جلوگیری از تخریب آن است. هدف مطالعه حاضر به‌کارگیری روش امتیازگذاری منطق ترجیح  در ارزیابی تناسب سرزمین برای تعیین مناطق حساس اکولوژیکی _حفاظتی است. روش امتیازدهی منطق ترجیح از روش های بهبود یافته ارزیابی چندمعیاره در تهیه نقشه های قابلیت کاربری اراضی است. این روش شامل سه مولفه اصلی درخت صفات، معیارهای مقدماتی و ساختار تجمعی lsp است. معیارهای مدل حفاظت، وزن و توابع استانداردسازی معیارها با مرور منابع، ویژگی محیطی منطقه و مشورت با کارشناسان بومی و با تجربه تعیین شد. بعد از تشکیل درخت تصمیم مرحله وزن دهی و قابلیت جایگزینی معیارها و ویژگی ها انجام گرفت. ابتدا، برای هر معیار وزن تعیین شد و به هر زیرشاخه که از اتصال دو معیار و به هر شاخه که از اتصال دو زیرشاخه ایجاد می ‌شود، وزن مجزایی اختصاص یافت. منظور از قابلیت جایگزینی یا هم بودی تعیین ویژگی ها و معیارهای مهم در تصمیم‌گیری است. به‌طوری که اثر کم یا زیاد آن ها بر تصمیم نهایی با بازه عددی مثبت و منفی تعیین شد. تلفیق معیارها با روش میانگین توان وزن‌دار انجام گرفت. نقشه کاربری حفاظت با دو سناریو بدون و با قابلیت جایگزینی تهیه شد. سناریوی ارزیابی قابلیت حفاظت بدون قابلیت جایگزینی ارزش حفاظتی منطقه را بهتر از سناریوی جایگزینی نشان می دهد. حساس ترین مناطق اکولوژیکی به تخریب به ترتیب رودخانه ها و اکوسیستم های آبی، گیاهان بومی کمیاب و مناطق کوهستانی با شیب زیاد و خاک کم عمق است. lsp ابزار مناسبی برای بحث و بررسی نظرات ذی‌نفعان، سازندگان تصمیم، برنامه ریزان و کارشناسان دیگر در برنامه‌ریزی سرزمین است.

Logic Scoring of Preference and Spatial Multicriteria Evaluation in Capability of Natural Resources Conservation

Evaluation of land capability is a way of knowledge of nature and preventing its destruction. The Logic scoring of preference method is one of the new approaches in land evaluation. This method consists of three main components: the attributes tree, the preliminary criteria and the aggregation structure. Criteria and subcriteria of the conservation model, criteria weightings and standardization functions were determined by the resources reviewing, environmental attributes of the area and consulting with local experts. Then, the decision tree is formed, after that, the subcriteria, criteria and attributes were weighted. Their replacement capability was determined. Replaceabilityorsimultaneitymeans identifying importance of criteria and subcriteria in decision making. So, more or less effect of criteria was determined on the final decision by the ranges of positive and negative numbers. Aggregation of criteria and subcriteria were done by Weighted Average Power Method. Conservation maps were prepared with two scenarios without_with the replaceability criteria. Scenario result of without replaceability shows the region’s conservation value better than the replaceability scenario. The research results showed that rivers and aquatic ecosystems, scarce native plants and Mountains with high slope and shallow soil are sensitive to degradation. The proposed GISbased LSP method is an enhanced MCE approach that represents an excellent tool for discussion and deliberation among stakeholders, decision makers, landuse planners and other experts.