مدل‌سازی خدمات اکوسیستمی مبتنی بر تغییرات پوشش و کاربری سیمای سرزمین با به‌کارگیری نرم‌افزار Invest در منطقه حفاظت‌شده جهان‌نما (مورد مطالعه: خدمت اکوسیستمی ترسیب کربن)

مزایای متعددی را که انسان ها از اکوسیستم ها به دست می آورند، خدمات اکوسیستم می نامند. ترسیب کربن به عنوان یک خدمت اکوسیستمی تنظیم اقلیم، به دلیل تبدیل و تخریب زمین برای پاسخ به نیازهای فزاینده انسان به انواع توسعه در حال کاهش است. در پژوهش حاضر با انتخاب یک سیمای سرزمین پایلوت از جنگل های هیرکانی (منطقه حفاظت‌شده جهان‌نما)، ضمن بررسی روند گذشته تا امروز تغییرات پوشش/کاربری در دوره زمانی 2018-2001، شرایط آینده سیمای سرزمین در افق زمانی 2036، با مدل ذخیره و ترسیب کربن در نرم‌افزار invest پیش‌بینی و تحلیل شد. میزان کربن موجود در چهار منبع ذخیره کربن شامل زیست‌توده روزمینی، بیوماس زیرزمینی، خاک و مواد آلی مرده به تفکیک کاربری اراضی، با تلفیق گزارش های ipcc با مطالعات میدانی و نمونه‌برداری استخراج شد. بررسی روند تغییر کاربری اراضی نشان داد با گذشت زمان و به‌تدریج از وسعت اراضی جنگلی و مرتعی که نقش شایان ملاحظه‌ای در ترسیب کربن دارند، کاسته شده است، به‌طوری که در سال 2036 رشد کاهشی 40 درصدی ایجاد شده، که به کاهش ترسیب کربن معادل 400859 تن در سرزمین منجر می شود. ادامه وضع موجود در بهره‌برداری از سرزمین و روند تغییر اراضی به کاهش کارکرد اکوسیستم در ذخیره و ترسیب کربن منجر می شود. در مطالعه حاضر نشان داده شد با ادغام مفهوم خدمات اکوسیستم در مباحث برنامه ریزی مکانی سرزمین و مدیریت کاربری اراضی از طریق تهیه نقشه های مکانی خدمات اکوسیستم در مقیاس منطقه ای، می توان علاوه بر توسعه منطقی کاربری های انسانی، مخاطرات اکولوژیکی آن‌ها را نیز به لحاظ تضمین تدارک خدمات اکوسیستم به حداقل رساند، و بدین ترتیب تصمیم بهتری در برنامه ریزی سرزمین اتخاذ نمود. همچنین، پیشنهاد می شود برای بهبود کیفیت خدمات اکوسیستمی در محدوده جهان نما از برنامه های توسعه ای و بازنگری در مرزهای حفاظت‌شده و مدیریت اصولی کاربری زمین در خارج از مرزهای حفاظت استفاده کرد.

Modeling of Ecosystem Services based on Land Cover Change and Land Use Using InVEST Software in Jahannama Conservation Area (Case: Carbon Sequestration Ecosystem Service)

Several benefits that humans get from ecosystems are called ecosystem services. Carbon sequestration as an eco regulation service is declining, due to the transformation and destruction of the earth used to recompense the burgeoning human needs for development. In the present study, a pilot landscape of hyrcanian forests, protected area in Jahannama was selected. By examining the land use / cover changes during 2001 to 2018, future condition of the land will be set to determine the carbon storage and carbon sequestration model in 2036. The amount of carbon in the four carbon storage sources including biomass, underground biomass, soil and organic matter along with IPCC reports facilities, field studies and sampling was extracted. Deterioration trend in forest lands and grassland with remarkable role in carbon sequestration was sharpened. The reduction trend will be predicted to reach as much as 40 per cent which will be equivalent to 400859 tons per land. With the same rate in land deterioration, a considerable decrease in ecosystem storage and carbon sequestration’ potentiality will be expected present study indicated that the integration of the concept of the ecosystem services in land planning discourse and land use management via the provision of spatial maps of ecosystem services on a regional scale, along with the rational development of human use, ecological hazards should be minimized, as a result better decision will be made in planning the land. It is also suggested that to enhance the quality of Jahannama ecosystem services in development plans and review within the protected boundaries and the principled management of land use within the protective boundaries.