تاثیر فضاییِ ساخت اجتماعی ‌اقتصادی نواحی روستایی بر افت منابع آب زیرزمینی (مطالعۀ موردی: سکونتگاه‌های روستایی شهرستان لردگان)

آب، اساسی‌ترین عنصر حیات، بیش ‌‌از‌‌ پیش به‌‌عنوان شاخص توسعه مطرح می‌شود؛ زیرا پیوند ناگسستنی با پایداری جوامع انسانی، به‌‌ویژه کارکرد اجتماعی‌اقتصادی سکونتگاه‌های روستایی دارد. هدف اصلی این پژوهش، تبیین و ریشه‌یابی علل افت منابع آب زیرزمینی در ارتباط‌ با ساخت اجتماعی ‌اقتصادی نواحی روستایی شهرستان لردگان است. مسئلۀ اصلی این است که همزمان با رشد جمعیت و افزایش تقاضا (برای رفع نیازهای جوامع روستایی)، بهره‌برداری بی‌رویه و فشار بر منابع آب زیرزمینی، سیر صعودی یافته است. داده‌های پژوهش، به دو روش مطالعات اسنادی و مطالعات میدانی گردآوری شد، سپس آمار بلندمدتِ 40 چاه مشاهده‌ای (1364 تا 1394) در تلفیق با مشاهدات کمی و مصاحبه با خبرگان موضوع، به شیوۀ توصیفی - ‌تحلیلی و به یاری روش‌های آمار استنباطی و نرم‌افزار gis تجزیه ‌و تحلیل شد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد اجرای برنامۀ اصلاحات ‌ارضی، افزایش شمار بهره‌برداران زراعی، حفر چاه‌های عمیق، توسعۀ سطح زیرکشت آبی و تغییر شیوۀ تولید، با بهره‌برداری بی‌رویه و افت سطح آب زیرزمینی در قلمرو پژوهش، رابطه دارد. نتیجۀ تحقیق مبین این حقیقت است که همگام با رشد سه برابری جمعیت در فضای زیستی دشت‌ها و خرد‌شدن قطعات زراعی و نیز حفر بی‌اندازۀ چاه‌‌های عمیق، تراز منابع آب زیرزمینی در آبخوان‌ها تا مرز 22- متر افت کرده است.

The Spatial Impact of SocioEconomic Structure of Rural Areas on Groundwater Resources Drawdown (Case Study: Rural Settlements of Lordegan)

As the most essential element of life, water has long been regarded as an indicator of development because it is inextricably linked to the sustainability of human societies, especially the socioeconomic function of rural settlements. The main purpose of this study is to explain and root out the causes of groundwater resource drawdown in relation to the socioeconomic structure of rural areas. The main issue is that as population growth and demand have increased (to meet the needs of rural communities), excessive exploitation and pressure on groundwater resources have been on the rise. The research data were collected through document analysis and field study. Next, the longitudinal statistics of 40 observational wells (19842014) were combined with quantitative observations and interviews with subject matter experts. These were then analyzed through descriptiveanalytical methods using inferential statistics and GIS software. Research findings show that the implementation of land reform program, the increase of number of farmers, deep well drilling, the development of irrigated area, and the change of production method had a relationship with unnecessary exploitation and drawdawn in groundwater level in the research area. The result of the study illustrates the fact that as the population has increased threefold in the living space of the plains, the farms have been fragmented, and numerous deep wells have been drilled, the groundwater level in the aquifer has drawdown to 22 m.