بررسی و تحلیل اثرات کاهش سطح آب دریاچۀ ارومیه بر سطوح توسعۀ شهرستان‌های پیرامون

بحث تغییرات محیطی در حال حاضر به‌عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های فراروی جامعۀ جهانی مطرح است و یکی از گسترده‌ترین مباحث علمی، اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی در سطوح مختلف جهان را به خود اختصاص داده است. وقوع خشک‌سالی‌های شدید و مستمر، در دوره‌های زمانی مختلف، بسیاری از نقاط کرۀ زمین را تهدید می‌کند و باعث تحولات سریع و عمیقی در سطوح توسعۀ اقتصادی و اجتماعی بوده است و منطقۀ خاورمیانه و ایران، از این قاعده مستثنا نیست. خشک‌شدن منابع آبی ازجمله دریاچه‌ها از نمودهای بارز این تغییرات است که همواره مشکلاتی برای سکونتگاه‌های اطراف خود به همراه داشته است. هدف از تحقیق حاضر، بررسی وضعیت شاخص‌های توسعه در شهرستان‌های 22گانۀ واقع در حوضۀ آبریز دریاچۀ ارومیه است. که در چند دهۀ اخیر با کاهش سطح آب و خشکی مواجه است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی‌تحلیلی است. داده‌ها و اطلاعات نیز از منابع و اسناد سازمان آمار و سرشماری‌های سال‌های 85 و 95 جمع‌آوری شده است. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و اطلاعات نیز از روش ویکور و شاخص خودهم‌بستگی فضایی موران در نرم‌افزار arc gis استفاده شده است. نتایج حاصل از محاسبات آماری نشان می‌دهد سطوح توسعه طی ده سال اخیر در حوضه، تغییرات بارزی داشته است و به‌مرور از الگوی توزیع پراکنده در سال 85 با توجه به سیاست‌های توسعه به توزیع خوشه‌ای در سال 95  تبدیل شده است. همچنین نرخ اشتغال کاهش و نرخ بیکاری افزایش یافته است. با مقایسۀ آمار می‌توان اثرات منفی کاهش سطح آب دریاچه را طی ده سال اخیر در شهرستان‌های حوضۀ آبریز به‌وضوح مشاهده کرد و کاهش تدریجی سطح آب دریاچه و به دنبال آن، کاهش میزان اشتغال و افزایش نرخ بیکاری دلیل اصلی عدم تعادل توسعه در منطقه است.

An Investigation and Analysis of the Effect of Urmia Lake Water Level Reduction on the Development Levels of Surrounding Counties

The discussion of environmental change is currently one of the most important challenges which the international community faces. This issue comprises one of the most extensive scientific, economic, social, and even political debates at different global levels. Severe and sustained droughts have threatened many parts of the globe at different times and have led to rapid and profound changes at the economic and social development levels. The Middle East, especially Iran, has been no exception in this regard. The drying up of water resources, including lakes, is a prominent feature of these changes that has caused problems for the surrounding habitats. The purpose of this study is to evaluate the status of development indicators in 22 cities in Urmia Lake catchment area. In recent decades, water level has decreased significantly and drought level has increased in this lake. This study is an applied research project in terms of purpose and a descriptiveanalytical one in terms of methodology. Data and information were collected from sources and documents of the Census Bureau for the years 2006 and 2016. Also, Vikor method and Moran’s spatial autocorrelation index in Arc Gis software were used for the data analysis. The results of the statistical calculations showed that the development levels in the catchment area have transformed dramatically over the last 10 years, from the cluster distribution of 2006 to the dispersed distribution pattern of 2016. Moreover, the employment rate has declined and the unemployment rate has increased.Comparing the various statistics, one can clearly see the negative effects of the Lake water level decline on catchment area counties over the last 10 years. The gradual decline in the Lake water level (followed by a decrease in the employment rate and an increase in the unemployment rate) is the main reason for the imbalance in the development of the region.