برنامه‌ریزی بستر طبیعی شبکه‌های بوم‌شناختی (مورد مطالعه: سیمای‌ سرزمین شهری کرج)

بررسی کیفی روند شهرنشینی حاکی از آن است که توسعۀ نامناسب، آسیب‌های فراوانی به ساخت سیمای سرزمین شهری وارد کرده است. ابزار حل مشکل، برنامه‌ریزی شبکه‌های بوم‌شناختی به‌عنوان گذرگاه‌های ماده و انرژی است. برنامه‌ریزی عناصر طبیعی ساختار مشتمل بر لکه و کریدورهای سبز و باز، راهگشای پژوهشگر در راستای نیل به اهداف پژوهش خواهد بود. این اهداف عبارت است از: حفظ و ترمیم منابع طبیعی، تقویت نیروهای سایبرنتیکی در راستای ارتقای پایداری عملکرد، تعادل ساختاری و تغییرپذیری زیستگاهی. مدل روش‌شناختی پژوهش در کلان‌شهر کرج، با شناسایی عناصر انعطاف‌پذیر به تقویت فرایندهای بوم‌شناختی پرداخت و با رویکرد بوم جامعه‌شناسانه و تشکیل شبکۀ زیستگاه شهری، در جهت پایداری استفاده شد. به کمک نرم‌افزارهای gis به تهیۀ نقشه و رقومی‌کردن داده‌ها پرداختیم. با rs نیز برداشت تصاویر ماهواره‌ای انجام شد. از طریق fragstate 4,2 نیز به بررسی تغییرات متریک‌های مربوط در سال 2008 و 2018 پرداخته شد. نتایج تغییرات در لکه‌های بایر به‌صورت 98.7 درصد کاهش ca،  79.5 درصد افزایش np، 5.1 درصد کاهش cohesion، مسکونی به‌صورت 15.24 درصد کاهش ca،  16.26 درصد افزایش np، 96.3 درصد کاهش cohesion و سبز به‌صورت 8.38 درصد کاهش ca، 5.275 درصد افزایش np، 0.34 درصد کاهش  cohesionبرداشت شد که برایند بررسی دال بر افزایش انقطاع، کاهش پیوستگی بستر طبیعی، نزول عملکرد بوم‌شناختی و تاثیر نامطلوب آن بر ساختار اجتماعی بود. بنابراین می‌توان نخست با برنامه‌ریزی طبیعت‌محور، شاهد پویایی عملکرد شبکۀ ارتباطانزوایی عناصر طبیعی و انسان‌ساخت سیمای سرزمین شهری درگذر زمان بود و سپس، با ایجاد فرهنگ جامع‌نگر و مبتنی بر اخلاق زیستی، به رفع خلا اجتماعی فائق آمد تا شهر کرج در مسیر توسعۀ پایدار متعالی قرار گیرد.

Planning the Natural Context of Ecological Networks (A Case Study of Urban Landscape of Karaj)

The qualitative study of the urbanization process indicates that inappropriate development has caused a great deal of damage to the urban landscape structure. The problem solving tool is planning the ecological networks as matter and energy pathways. Planning natural elements of the structure, including green and open spots and corridors, will guide the researcher toward achieving research goals such as the conservation and restoration of natural resources and the improvement of cybernetic forces to enhance performance sustainability, structural equilibrium, and habitat variability. The methodological model of research in the Karaj metropolis identified flexible elements to strengthen ecological processes. Then, adopting the ecologicalsociological approach and forming the urban habitat network, it was applied for sustainability. GIS software was used to map and digitize the data, RS to capture satellite images, and FRAGSTATE 4.2 to analyze the metrics changes in the years 2008 and 2018. The results of Bayer spot changes were 7.98% for CA, +5.79% for NP, and 1.5% for Cohesion, while residential spot changes were 24.15% for CA, +26.16% for NP, 3.96% for Cohesion, and greenspace spot changes were 38.8%  for CA, +275.5% for NP increase, and 34.0% for Cohesion. These indicated increased discontinuity, decreased natural bedding connectivity, and decreased ecological performance along with its adverse effect on social structure. Thus, using a naturebased planning, we can witness the network dynamics of natural/manmade communication/isolation networks over time, and by establishing a holistic, bioethical culture, we can overcome social vacuum. This way, Karaj can move in the excellent sustainable development path.