ارزیابی تاثیرات جریان توزیع اشتغال بر دگرگونی شبکۀ شهری در مجموعۀ شهری اصفهان با به‌کارگیری روش تحلیل شبکۀ اجتماعی

روابط بین شهرهای شبکۀ ‌شهری به‌واسطۀ جریان‌های جمعیتی و عوامل موثر بر آن شکل می‌گیرد. در این مقاله با بهره‌گیری از دو انگاشت توزیع ‌اشتغال و شبکۀ شهری، عوامل موثر در ایجاد و تشدید نابرابری‌های فضایی در شبکۀ شهری اصفهان ارزیابی شده‌ است. به این منظور، دگرگونی‌های شاخص‌های اشتغال در شبکۀ شهری اصفهان، متشکل از 37 شهر مصوب طرح مجموعه‌شهری، در سه مقطع زمانی 1375، 1385 و 1395 برپایۀ فاصلۀ بین شهرها در چارچوب تحلیل شبکه‌های اجتماعی در نرم‌افزار (گفی) سنجیده شده است. نوع پژوهش در این مقاله کاربردی است و تحلیل‌های آن با استفاده از روش‌های کمی انجام شده ‌است. روش گردآوری داده‌ها، انجام مطالعات کتابخانه‌ای و بازبینی اسناد مدون است. برای تحلیل یکپارچۀ انگاشت اشتغال و ویژگی‌های شبکۀ شهری، در هریک از مقاطع زمانی سه‌گانه، شبکه‌ای جداگانه ترسیم و تحلیل شده است. یافته‌های تحلیل‌ها بیانگر آن است که در شبکۀ شهری اصفهان، در مقاطع زمانی سه‌گانه، دگرگونی‌های جمعیتی در شهرها (پرجمعیت و کم‌جمعیت) رابطۀ مستقیمی با جابه‌جایی جریان اشتغال در شبکۀ شهری ندارد و شهرهای کم‌جمعیت همچون دستگرد، بهاران و قهدریجان، در مقاطع زمانی پژوهش، عملکرد درخور توجهی در جذب جریان اشتغال داشتند. در مقابل، شهرهای پرجمعیتی همچون اصفهان، خمینی‌شهر، نجف‌آباد و شاهین‌شهر، در جذب جریان اشتغال، عملکرد ضعیف‌تری داشتند. شهرهای با جمعیت متوسط در شبکۀ شهری اصفهان، در جذب جریان اشتغال عملکرد متوسطی نیز داشتند، به‌گونه‌ای که می‌توان گفت رابطۀ بین جمعیت و جذب جریان اشتغال در این شهرها، رابطه‌ای مستقیم است. کلان‌شهر اصفهان با برخورداری از درصد درخور توجهی از امکانات، منابع، گردش‌های مالی، قدرت سیاسی و جریان‌های جمعیتی، عملکرد مناسبی در رتبه‌بندی شهرهای شبکۀ شهری ازلحاظ جذب جریان‌های اشتغال ندارد. بنابراین برنامه‌ریزی توسعۀ اشتغال در شبکۀ شهری مجموعۀ شهری اصفهان نمی‌تواند تابعی از رتبه‌بندی سلسله‌مراتب شهرها باشد و شاخص‌های بنیادین اقتصادی همچون نرخ مشارکت اقتصادی، نسبت اشتغال، نرخ بیکاری، بار تکفل، ضریب اشتغال و ضریب فعالیت عمومی نقش کلیدی‌تری دارند.

Evaluation of Employment Distribution Effects on Urban Network Transformation in the Isfahan CityRegion by Using the Social Network Analysis Method

Relationships between urban network cities are shaped by demographic trends and the factors affecting it.This research,using two concepts of occupation distribution and urban network,seeks to study the effective factors in the occurrence and intensification of inequalities in the Isfahan city network.In the same way, the changes and transformation of the Isfahan network(including 37 city of Isfahan approved CityRegion Plan)is considered by employment indicators as well as distance between cities,using network mapping in social network analysis software(Gephi)in three periods of time:1996,2006,2016.The research method has been applied in terms of purpose,application and information gathering method through library studies and review of documented documents.The data analysis method is also quantitative,so that for the purpose of employment at any time,a separate network is mapped and analyzed.The results indicate that in the Isfahan city network at the time of research,demographic changes in populated cities and low population centers do not directly correlate with the shift of employment in the urban network,while there is a direct relationship between cities with a moderate population and the flow of employment.In addition,the metropolis of Isfahan,with a significant percentage of facilities,resources,financial flows, political power and population flows,is not well positioned to rank urban network cities in terms of employment flows.