میرچا الیاده و انسان شناسی

این نوشتار آرای میرچا الیاده درباره انسان را بررسی می‌کند. الیاده که با روش هرمنوتیک تاریخی - دینی به کشف معانی و تاویل پیام‌های پنهان اسطوره‌ها، آیین‌ها و نُمادها می‌پردازد پرسش از وضعیت انسان را پرسشی راستین و اساسی می‌داند. وی انسان‌ها را از لحاظ نگرش به هستی به دو دسته تقسیم می‌کند: انسان جوامع سنتی که قطعاً انسان دینی است و انسان مدرن. فهم الیاده از انسان در دو بخش بررسی می‌شود: اول، وضعیت انسان در حالت هبوط‌کرده؛ دوم، انسان به مثابه انسان دینی. موضوع هبوط‌کردگی، تحلیل هوشمندانه الیاده از جنبه‌های منفی وجود نامقدس عرفی را از سه جنبه آشکار می‌کند: هبوط از بهشت، سکولاریزاسیون و هبوط به درون زمان و تاریخ. هبوط از بهشت به معنای از دست رفتن آن کمال اصیل آغازین است. سکولاریزاسیون هبوط در فرهنگ سکولار و کیهانِ تقدس‌زدایی‌شده است. هبوط در تاریخ عبارت است از زندگی در زمان نامقدس که از لحاظ هستی‌شناختی واقع‌بودگی در عدم است. انسان دینی از زندگی معنادار و وجه بودن مقدس در تاریخ لم‌یزرع برخوردار است. او دقیقاً همان چیزی است که در زمان آغاز به او داده شده است. او دغدغه معنابخشی به زندگی را دارد. برای او فقط اعمال و کرداری واقعی‌اند که مقدس باشند. هر عملی باید تکراری از نمونه ازلی و مثالی‌اش باشد.