کاوشی در حقیقت اراده انسان

کاوش فکری پیرامون اراده و اختیار آدمیان در دو جنبه نظری و عملی زندگی بشر، به دلیل مناسبت تامی که با اعتقادات دینی و حیات عملی او دارد، همواره امری مهم و سرنوشت‌ساز بوده است. با توجه به اینکه اراده به عنوان مبدا فعل دارای اهمیت می‌باشد، شناخت معنا و نیز عواملی که در شکل‌گیری آن موثر است، ضرورت دارد. با وجود اینکه بیشتر صاحب نظران و اندیشمندان در مورد بدیهی بودن اراده انسان اتفاق نظر دارند، در مورد ماهیت و کیفیت تحقق آن، آرا و نظرات متفاوتی ارایه شده است. با تامل در تعریف‌ها و تفسیرهای ارایه شده، گرچه هریک به وجهی درست به نظر می رسند، اما هیچ یک حقیقت اراده و ماهیت آن را به صورت تام بیان نکرده‌اند.مقاله پیش رو با اثبات اراده انسان و بیان حقیقت وجودی آن، به بررسی رابطه اراده با اختیار انسان پرداخته و تفاوت اراده انسان با اراده الهی را نیز مورد کاوش قرار داده و اثبات می کند بین اراده انسان با اراده خداوند تفاوت وجود دارد؛ زیرا انسان‌ها در اراده خود دارای هدف و انگیزه بیرونی هستند. به علاوه، اراده در انسان مسبوق به مبادی سه‌گانه تصور، تصدیق به منفعت و مصلحت در فعل و شوق می‌باشد؛ درحالی که باری تعالی منزه از این امور بوده و انگیزه و هدفی غیر از ذات خود در افعالش ندارد.