مفهوم شناسی واژه عدالت در فقه امامیه

فقهای امامیه درباره مفهوم عدالت آرای گوناگونی ارایه داده‌اند. به طورکلی اختلاف آنها دراین باره در سه حوزه اساسی قابل طرح است: 1. فقهایی چون شیخ انصاری و امام خمینی، مفهوم عدالت را از قبیل ملکه دانسته‌اند؛ در مقابل، فقهایی مانند وحید بهبهانی و مرحوم خویی، ملکه ‌بودن عدالت را نپذیرفته‌ و اشکالات فراوانی بر آن وارد نموده‌اند؛ 2. مشهور فقها، گناهان صغیره را در صورت عدم اصرار مضر عدالت نمی‌دانند؛ اما در مقابل، برخی از فقها همانند شیخ عبدالکریم حایری و مرحوم خویی، صغایر را به ‌طور مطلق منافی عدالت دانسته‌اند؛ 3. مشهور فقهای متاخر مروت را در مفهوم عدالت شرط نموده‌‌اند؛ در مقابل، فقهایی مانند صاحب جواهر و امام ‌خمینی مروت را در عدالت شرط نمی‌دانند. در این نوشتار با بررسی دلایل مسیله از آیات، روایات و اصول و بازخوانی کلمات فقها، اثبات شده است که اولاً مفهوم عدالت از قبیل ملکه است؛ ثانیاً ارتکاب صغایر به عدالت لطمه‌ای نمی‌زند؛ ثالثاً مروت در عدالت شرط نمی‌باشد.