شواهد میزان‌انگاری نفس و نحوه جمع آن با دشمن‌انگاری نفس

آیات و روایات جایگاه دوگانه نفس را نشان می دهد. یعنی نفس هم به عنوان دشمن و مظنون انگاشته شده (دشمن انگاری) و هم توصیه شده که نفس را میزان بین خود و دیگران قرار بدهیم(میزان انگاری نفس). در این مقاله، به روش تحلیلی ابتدا شواهد قرآنی و حدیثی میزان‌انگاری تبیین شده و نام خودباشی برای آن تعیین گردیده است. در ادامه، توجیه رایج برای جمع این دوگانگی که می‌گویند نفس را به دو جنبه مثبت و منفی می‌کنیم، ناکافی دانسته‌ایم. چون با این توجیه برخلاف نص آیات و روایات، میزان انگاری نفس دچار چالش می شود و در این حالت نفس خود به میزان جداگانه ای برای اثبات صلاحیتش نیاز دارد! توجیه دقیق‌تر برای جمع بین دوگانگی مذکور، این است که خلاف میل نفس عمل کردن سبب می‌شود که نفس اصالت خود را حفظ کند. چرا که نفس تمایل دارد از حد خود فراتر برود و به نوعی علیه خود اقدام کند و دشمن‌انگاری مانع این میل است. لذا میزان قرار دادن خود با مظنون دانستن آن نه تنها منافاتی ندارند بلکه این دو مکمل همدیگر هستند. دستاورد اصلی این پژوهش، علاوه بر تبیین اهمیت میزان‌انگاری نفس، اثبات این نکته مهم است که دشمن‌انگاری برای تایید و تحکیم میزان‌انگاری نفس است.

the evidence of selfhoodness and its difference with the evidence of self-enmity

in the qur'an and hadith, the self has a dual position. on the one hand, it is introduced as an enemy and suspect (it is called in this article :self-enmity), and on the other hand, it has many positive functions and is introduced as a standard (it is called in this article : selfhoodness), and it is recommended to make the self the standard between ourselves and others. in this article, the qur'anic and hadith evidences of the positive function of the self have been explained in an analytical way, and the name of selfhoodness has been determined for it. then this dual position has been examined in detail. to solve this duality, the common philosophyzing is to divide the self into two aspects, positive and negative. but this way is not enough, because with this philosophyzing, selfhoodness is challenged, and in this case, the self needs a separate standard!the best philosophyzing is that acting against the desire of the self causes it to preserve its originality. because the self disier to go beyond its limits and act against itself. the main achievement of this research, in addition to explaining of selfhoodness, is that the self-enmity confirm selfhoodness.