تمهیدی بر نظریه انکشاف در معرفت نفس با تاکید بر فراروی از قرائت رایج از فلسفه ملاصدرا در دیدگاه علامه حسن زادۀ آملی

نگارندگان این جُستار، با تاکید بر اینکه قرائت رایج از حکمت متعالیه، روایت سفر نفس از خلق به حقّ است روایت نهائی را روایتی مطابق با سفر از حق به خلق معرفی می کنند. برای تدارک این روایت، به روش توصیفی استنباطی، نشان داده می شود که روایت دوّم که در آثار خود ملاصدرا به صورت ضمنی وجود دارد، در اندیشه علامه حسن زاده در «معرفت نفس» با صراحت بیشتری دنبال می شود، به نحوی که می توان معرفت نفس علامه حسن زاده را تداوم و تکمیل قرائت متاخّر ملاصدرا از حکمت متعالیه دانست.  تحلیلها و استنباطها از معرفت نفس علامه حسن زاده، نگارندگان را به پنج اصل فلسفی هدایت کرده که عبارتند از وحدت شخصی وجود، روحانیۀ السّوس بودن نفس، حرکت حبّی، انتشای ادراکات، اتّحاد اندکاکی؛ که به ترتیب جانشین اصول پیشین می شوند. مجموعه این اصول و روایت مبتنی بر آنها، ما را به تصویری از نفس انسانی می رساند که با تصویر اشتدادی کاملاً متفاوت است. «نظریه انکشاف» عهده دار تبیین این تصویر است. این مقاله در مقام تبیین مبانی فلسفی نظریه انکشاف ارائه می شود و پیگیری مدّعا و محتوای اصلی این نظریه، به عنوان نظریه ای در انسان شناسی فلسفی، و مولّفه های وجودی نفس در آن را به پژوهش های بعدی موکول می‌کند.

Extending the Theory of “Discoverance” in SelfKnowledge; Surpassing the Current Interpretation of Sadraic Philosophy in the View of Allamah Hassanzadeh Amoli

The present authors hold that the current interpretation of transcendental wisdom denotes the journey of the soul from the creation toward the truth while in the later interpretation the reverse is the case for the souls’ journey from the truth toward the creation. To this aim, a descriptiveinferential method is used which shows the later interpretation beyond doubt, the one which is implied in Mulla Sadra but it is presented more explicitly in the thoughts of Hassanzadeh Amoli on selfknowledge. Thus, it can be postulated that Amoli’s thought is the continuation and implementation of the later interpretation of Sadraic thought about transcendental wisdom. Analyses and inferences from selfknowledge in Amoli’s view has resulted in five philosophical principles which are personal unity of being, spiritual subsistence of the soul, and motion of love and creation of perception and unity by inclusion. These principles provide an image of human soul which is different from that of the intensified soul and is depicted by the theory of Discoverance.  The current research is a philosophical explanation of the underpinnings of the theory.