تحلیل فرآیند الگویابی از رفتار شخصیت‌ها در قصه‌های قرآن

تحقیق حاضر به الگوگیری و قاعده‌یابی از رفتار شخصیت‌ها در قصه‌های قرآن نظر دارد و مقدمات این فرآیند فکری را به ترازوی تحلیل می‌نهد. انتقال از نمونه جزئی به قاعده کلی، مستلزم پیمودن چهار گام ذیل است: احراز وقوع رفتاری خاص در قصه، احراز شایستگی یا جواز رفتار، احراز قصد قصه‌گو بر الگوشدن رفتار و احراز دامنه عمومیت‌یابی رفتار. در فرآیند برداشت الگوهای عام رفتاری از قصه‌های قرآن، از نقش‌آفرینی دانسته‌ها و مفروضات پیشین مخاطبان گریزی نیست، بلکه چه‌بسا مخاطبِ قصه، خود از قبل می‌داند که رفتار مناسب الگوشدن کدام و رفتار نامناسب کدام است و آنگاه، رفتار مناسب و دارای امتیاز را به الگو تبدیل می‌کند، اما رفتار فاقد امتیاز را به الگو بدل نمی‌کند. افزون بر این، ابهام و تردید در قصد قصه‌گو بر قاعده‌سازی، به مفروضات مخاطبان قصه، مجال نقش‌آفرینی می‌بخشد.

An Analysis of the Process of Mode Development from the Behavior of Characters in Quranic Stories

The current research delves into the quality of ruleformation and model development from the behavior of characters in Quranic stories and analyses the prerequisites of this mental process. Generalization from a detailed sample to a prevailing rule requires the fulfilment of the following steps; assuring the occurrence of a particular behavior in the story, acquiring the qualification and acceptability of the behavior, obtaining the intention of the storyteller for modeling the behavior, fulfilling the conditions for generalization of the behavior. In the process of acquiring general behavioral models from Quranic stories, knowing and presuppositions play an inevitable role. Thus, the audience of the story can already distinguish a desirable behavior from an undesirable behavior and develops the earlier into a model while ignoring the later. Besides, the ambiguity in and doubt toward the intention of the storyteller for ruleformation allows for the effect of the presuppositions held by the audiences.