دیگرگروی اخلاقی: منظری قرآنی

دیگرگروی از نظریات نتیجه گرا در اخلاق هنجاری است که مبنای عمل یا قاعده اخلاقی را بیشترین خیر برای دیگران، فارغ از منافع شخصی می داند. خودگروان با تفسیر خودگروانه از سرشت انسان، امیال دیگرگروانه را انکار کرده اند و برخی دیگرگروان نیز با عدم توجه به حبّ ذاتِ انسان، صورتی نامعقول از آن ارائه داده اند. در این پژوهش می کوشیم با تبیین مناسبی از این نظریه، مبانی و اصول آن نیز با استناد به آیات قرآن کریم و همراه با استدلال عقلی، مورد بررسی و تحلیل فلسفی قرار گیرد. بر این اساس، میل انسان در خودگروی منحصر نمی شود، بلکه به لحاظ روان شناختی، به نوع دوستی گرایش دارد. در اخلاق قرآنی، انسان، هم باید به منافع شخصی و هم به منافع دیگران توجه داشته باشد؛ به همین سبب، گاهی باید از منافع خود بگذرد و به منافع دیگران بپردازد. گرچه ستایش افعال دیگرگروانه در آیات قرآن کریم، دلیلی بر امکان و حُسن این افعال است، اما نمی توان آن را دلیلی بر تطابق کامل نظریه اخلاقی قرآن کریم بر این نظریه هنجاری دانست و ارائه نظریه اخلاقی قرآن کریم، نیازمند بررسی و تحلیلی جامع است.

A Quranic Study :Ethical Sacrifice-Self

SelfSacrifice is a consequential theories of normative ethics; as is viewed in the theory, willing most good for others, free from one`s own interests, which views the most good for others as the basis for ethical action. Egoists viewing an egoistic nature for man, have denied human nonegoistic tendencies and some non egoists paying no attention to man`s natural love to himself/herself, give an irrational picture of it. This paper has intended to present a reasonable of the theory on the basis of Quran and reason. As is understood, human tendency is not limted to selfishness; rather, psychologically viewed, man has a tendency to like others. In Quranic ethics, man has been taught to pay attention to all interests all men including himself/herself and others. One, therefor, should in some cases leave one`s interest for others` interest. As is known, though Quranic emphasis on nonegoist actions leads us to their possibility and goodness, one may not infere that this normative theory is all what presented in Quranic. Presenting Quranic ethical theory needs a full study.